Eden Kawngkhar An Hawng Leh Ta!  

Posted by Hriatpuia Pa

Mizo Kristian hla hmasa ber phuahtu nia ngaih, Patea'n (1894 - 1950), 'Mal Min Sawm Turin' tih hla a phuah hi vawi tam kan sa ve ta. A rilna leh a thukna aiin, a mawina leh a boruak vangin kan sa hnem zawk em aw? ka ti. Kum tin, Krismas a lo thlen apianga ka hla duh berte zinga tel ve ziah he hla hian kumin ang em em hian min la tawk ngai lova, heti ema thuk hi em a lo nih ka chhut thuk ngai lo.

Adama, Pathianin duh taka a siam, Ama anpui ngeia a siam mihring kha, a chenpui tura a pek hmeichhia hmangin setana'n a thlem thlu a, hlim taka a lenna thin, a thuhnuaia engkim awm thin, a lalna ram Eden huan chu chhuahsan a lo ngai ta. Chu huan, a chanpual, Pathian nena an lendunna huan ngei mai chu ama chakna leh thiltihtheihna hmanga luh leh theih rual loha ven a ni ta a, he leiah hian vakvai a ni ta!

Bawhchhiatna suala tlu tawh hnu Adama chuan lei danin hun a chhiar a ngai ta a. A bianga thlantui luang zawih zawihin a ei tur a thawkchhuak a. Enghelh nei lovin, rilru kaptu awm hauh lovin, hlim leh engthawl takin kha Eden huanah khan a leng thin a. Kha huana awm ei mi chi hrang hrang kha a ta a ni a, a chhunga ransate pawh a thu thua awm a nih thin kha. Mahse a bawhchhiatna chuan chu'ng chu a lak atangin a thlawhbotir zo tawh a, a tan beisei tur a awm tawh lo.

Adama thlah kal zel chuan ran thisen leh mihring felna hmangin chunglam rawng bawl a tum a, a inthawi a. Mahse ran thianghlim ber thisen pawhin a chhandam zo lova, a tan Eden huan chu vana rah ang a ni tawh. A felna chuan khawi mah a thlen lova, kawlvalenchhama tuikeplung aia hlaah lenbo a ni tawh tlat.

Mahse, hmangaihna tawp nei lo Pathian chuan chutianga a hmangaih, a duh taka a siam ngei mai a bo hlen chu a phal lova, tihdan a dap ta. Ama duh thu ngeia Pathian kalsantu mihring chuan a duh phawt chuan a kalsan Pathian lam a hawikir leh theihna tur ngaihtuah a duh ta tlat. Chutah chuan a ni, 'Van khuaah ro an rel' tak ni!

Chu rorelna hmunah chuan thurel tur a tam lo ang bawkin, a hotupa ber duhdan a nih miau avangin midangin an hnial thei lo hulhual dawn tih hi a lang reng a. A hmangaihna luangliam chuan ui a nei thei tawh lo. A hmangaih mihring, amah tlansantute ngei chu laklet leh a duh a, a hnena kohkir leh a duh. A duhna ringawt chuan Amah anga a siam mihring chu a kokir zo lova, a man a pek a ngai ve ta tlat. A man atan a thilsiamte an tling zo lova, lei leh vana thil awm zawng zawng an zawn hnuah pawh mihringte chhandam tur chuan tling zo reng reng an awm ta lo. A thilsiam mihringte tel lova tlei thei lo Pathian chuan a lama a pawh hnaih leh theihna a nih phawt chuan a fapa, a fapa mal, a neih chhun ngawih ngawih pawh a ui zo ta lova. Chu Vankhuaa rorelnaah chuan Pathian fapa, beramno thianghlim ber chu lei mihringte sual phura, Kraws-a thi turin thutlukna an siam ta!!

Chu thutlukna chu thlarauva mit tihvar lohte tan hmuh thiam chi a ni lova, mihring taka thlirtu tan hriatthiam theih a ni lo. Chu ngei chu 1922 March ni 10 a Presbyterian Kohhran Upa atana nemngheh Patea chuan fiah takin a hmu a, he lei mihringte hriat fiah theih turin a sawi chhuak ta a, a va mawi em! Han chhiar teh -

Mal min sawm turin,
Vankhuaan ro a rel;
Eden kawngkhar an hawng leh ta!
Lut r'u, Zion khua a var ta!!

Chu thutlukna avang chuan lei lalte aia lal, hotute hotu, lal zawng zawngte lal, Zion - Pathian khawpuia roreltu chu lei mihring zingah, tlawm takin, Bethlehem-a ran inah chuan a lo piang ta ngei mai! He thil a thlen theih nana hmangaihna insawkkhawm nasat dan tur hi mihringte ngaihtuahna leh chhutrilna hian eng ang fakauva thuk leh nasa nge a nih a chhut thiam lova, tu tan mah chu zawhna chu chhan dik theih a ni lovang -

'Lal berte lal ber,
Leh Zion roreltu,
Engtia awm thei nge mihringah?
A hmangaih a va mak em ve!'
tih mai loh chu he mihring lei hian sawi tur a nei lo.

Van rorelna hmanga Eden kawngkhar, mihringte tana luh rual lohva khar leh ven hnu lo inhawng leh ta vanneihthlakzia hre tur chuan, Eden huan atanga mihringte paih chhuah an nih avanga mihringte dinhmun chhiatzia hriat fiah phawt a ngai a. Chumi hre fiahtute chuan, 'Hmanah Eden huana nunna kraun hlu kan hloh kha, Tunah Lalpa’n min chharsak leh ta;' [(Rokunga (1914 - 1969)] an ti hial a ni.

Ni e, chu rohlu chu a neitu tur bik siam a ni lova, a changtu tura ruat lawk pawh an awm chuang lo. A vanneihthlak leh zel mang e! Hmana Bethlehem-a lo piang, Kraws lera vuakthitlina awm ta Lal Isua ringtu leh a hnen pan duhtu apiangte luh nana hawn a ni a, a duh apiang tan a ni!

Ka unau, i tan leh ka tan Eden kawngkhar a inhawng mek. Zion-a khawvar hmu turin i lut ve dawn em??

Out Of My Life  

Posted by Hriatpuia Pa

Kum 50 mi ni a a han thih meuh chuan, a hla hluite a lar thar leh a. Hmana mite duh em em thin a hlate pawh mite chuan an duh thar leh a, mite thunlungah thu a sawi thar leh a; kei ve pawhin he hla, King of Pop, Michael Jackson-a'n 1980 kuma Off the Wall album-a a dah, 'She's Out of My Life' tih hla a sakte pawh ka ngaithla nawn leh a, lung hlui a len thar leh a nih hi!

A hla dangte ang lo takin he hla hian lam a rem ve lova, lairil fan chi (emotional ballad) a ni a. A sa thiamin a sa lungrun bawk a, a thu lah hi, he khawvel mihring tam tak nunah hian a dik bawk si a; a hun lai leh tun thleng pawhin mite hla duh ber zinga mi a ni ta zel a ni.

Sapho te leh khawchhak lam unaute pawhin an duh em em he hla hi, he vailui kam atang hian, mahni rin dan danin i'n khawih chingpen leh chiam teh ang!!

She's Out Of My Life
She's Out Of My Life
And I Don't Know Whether To Laugh Or Cry
I Don't Know Whether To Live Or Die
And It Cuts Like A Knife
She's Out Of My Life

A hmangaih hmeichhia chu a nun atangin a paihchhuak tihna lam a ni lo. Chu hmeichhia chuan he hla neitu nuna tel ve hi a duh tawh lova, a tlanchhuak emaw a ni ang. Ni lo se vawihnih ngawt a sawi lovang. A nun atanga he hmeichhia a tal hran atang hian lawm tur nge lungngaih tur a hrethiam lova, 'Nuih tur nge tah tur ka hre lo,' a ti! Nungdama awm zel pawh a thlahlel chiah lo em ni? A mak ngawt mai! A pahnih hian - a ngaihtuah a ngaihtuah hnuah pawh - dik thei ve vein a hria em ni? Chuti chung chuan chu thil chuan chemte-a vih ang maiin a chhun na tho si!

It's Out Of My Hands
It's Out Of My Hands
To Think For Two Years She Was Here
And I Took Her For Granted I Was So Cavalier
Now The Way That It Stands
She's Out Of My Hands

He hla ziaktu, Tom Bahler hi a nupui, Karen Carpenter nen hian an innei ren rawn a. Mahse Karen-i hian Tom-a chanchin a hre chiang a, hmeichhe dang lakah fa a lo nei tawh reng a! A rilru na chuan a pasal hi a tlanchhuahsan niin an sawi a. Chumi avanga a rilru na chuan he hla hi a ziak a ni awm e.

Kum hnih lai chu a hmangaih nen hian an inhre tawh a. An awmdun a, an inhriat leh an inhmuh thin lai chuan chutiang chu thil awmdan ve reng tur emaw a ti a. Chutiang hun lai chuan a hmangaih chu a hmangaina hrilh nachang pawh a hre lova, pangngai takin, nundan tha nia a hriat angin a nung a; chu chuan awmzia neih hun a nei dawnin a hria a ni ang. Mahse chu hun chu a thlen hmain a ban phak lovah a awm a, tuna thil awmdan chu a duh dan a ni tawh lova, a lo mangphan ang a ni ta hauh lo! A la hmangaih reng a nih si chuan a va na dawn e aw!!

So I've Learned That Love's Not Possession
And I've Learned That Love Won't Wait
Now I've Learned That Love Needs Expression
But I Learned Too Late

Helai chang hian mi tam tak a vel a, a satu ngei pawh hian hemi chang atang hian a mittui a sum zo lova. An record dawnin vawi tam a sa nawn a, a mittui a tla zel a. Michael Jackson-a producer Quincy Jones chuan a mittui tla lai chu a record-tir ta nge nge a ni awm asin!

Chutianga rilru na leh ngaihtuahna bing mum muma a awm lai, a hmangaih tak tak a ni tih a inngaihtuah lai vel chuan, a hmangaihna chu a lo hrilh tam tawk lova, a sawi tam tawk lova, a lantir lem lo tih a inhrechhuak a ni ang. A inhmuchhuak a, a piangthar ta hial a ni ang. 'Hmangaihna hi kan thil neih lam a ni lo, hmangaihna hian engmah a nghak thei lo, puanchhuaha lantir a ngai a ni,' tiin a testimony a sawi a; mahse a tlai lutuk hman tlat!

Thih dawn tepa piangtharte tan pawh Vanram dah ni mahse, he hmangaihna chungchangah hi chuan pianthar hian tlai luat a nei a ni ngei ang. I hmangaihna chu a hun laia i puanchhuah loh chuan, i puanchhuahna tur lakah khan a tlai thei a tihna em ni? Chu chu he hringnun lamtluangah hian thudik a ni reng em? Dik vek lo pawh lo ni mahse he hla phuahtu nunah hi chuan a dik a; a inhmuhchhuah chuan a tlai lu tawh a, "'A tlai lu ta,' an la ti ang" tih kha a nunah a thleng dik a, indawmkun ngawih ngawih mai loh chu tih tur a vang tawh a ni ber mai!

She's Out Of My Life
She's Out Of My Life
Damned Indecision And Cursed Pride
Kept My Love For Her Locked Deep Inside
And It Cuts Like A Knife
She's Out Of My Life

A va hahthlak em! A inngaihtuah fo va, a ngaihtuahna chuan duh mahse thutlukna a siam thei ngai lova, mahse chu a thutlukna siam theih loh chuan a nun atanga hla taka a awm hnuah a rawn thing nawn leh si! A thutlukna siam theih lawk lohna chhan kan hre phak tawh lova, mahse, amah pawh hian hrehawm a ti a, a inhumruh tih chu a hriat mai! A rilruah inngaitlawma, a hnena hmangaihna dil tura thingthi nun neih ngai nia a hriat laia a tlawm thei lote pawh tunah chuan pawi tiin, insehruh engang mahse awmzia a awm tawh lo. A hmangaihna chu phochhuak lovin a thinlung chhungrilah a vawng reng ringawt a, a puanchhuah loh chuan a hretu tur khan a hre thei si lova; a puanchhuah loh hmangaihna chu a lairilah chuan a la awm reng thung si. Puanchhuah duhin han tum mahse a ban phakah a awm tawh lova, a nun atanga hla taka a awm tawh avangin a hmangaihna vawn reng chuan chemtea vih ang maiin a chhun na ta thung a ni. A na vawng vawng a, a na zel dawn a, a na reng dawn pawh a ni maithei!

He hla, Michael Jackson-a hla dang ang lo taka muang kal raih, lairil fan tak mai hi a nalh bawk a ni ang, MJ chauh hi a satu a ni lova, Patti LaBelle, Ginuwine, 98 Degrees, Jon Lee, Barbara Mandrell, Willie Nelson leh Josh Groban te pawhin an kurpui tawh a. He khawvela mihring hrang hrang, vun ngo leh hang, vun sen leh vun eng te zingah hian nalh titu pawh an tam a, a hun lai khan Michael Jackson-a hla hit niin, United States-a hla lar bikte chauh lanna thin, Billboard Hot 100-ah 10-na a rawn kai phak a. UK lam (Singles Chart) ah pawh 3-na a ni phak bawk a. A sak tirh atanga kum 29 hnu, 2009 a a satu a han thih takah hian a rawn lar thar leh a, UK Singles Chart-ah pawh 95-na arawn ni chho leh ta hial a ni.

(A thih hlim chhawn, MTV, Channel V, VH1 etc. a a hla an rawn play chhen lai vela ka ziah kha a ni a. Khatih lai khan MJ a hawi thuziak hi a tam em a, chhiartute'n in nin ka ring a, ka post ta lova. Post tur nei lova ka Computer Folder ka keu mai maina lamah ka hmu fuh a, ka han tharthawh leh ta a nih hi..)

Interval  

Posted by Hriatpuia Pa

Kan naupan laia kan film en thinah kha chuan 'Interval' a awm ngei ngei. Zunram thiar nan te, kan film en sawiho nan te, kan film ena a changtute tihdan zir nan te kan hmang tlangpui thin. Eng pawh ni se, chu lam chu ka sawi tum a ni hran lova. Tun lai chu thu ziak turin ka kut a chawl tlat mai a. Kar thum lai, buai em emin hna ka thawk a. Tunah erawh ka awl leh ta deuh a, chuti chung chuan ka buai lai ang tho khan ka rilruah thu ziah tur a rawn lut hlei thei tlat lo. Hetia hun khaihlak lai hian, thu fahrah te te tal, blog update nan tiin ka han thaikawi a, chu vang a nia, a sap tawng thiam lo ber maiin, 'Interval' ka'n tih ngawt.

Pu Chawnghilh-te'n ni khatah post pahnih emaw te an dah laiin, post tur nei miah lo, hmeichhe thi hul taka han hul thak mai hrehawmzia hi sawi thiam a har zawk a. Ziah tur ngaihtuah lawk lem lo pawha rawn lut ve zut zut thin kha, vawrh bo ang diak a ni ta mai a, engtia hmuh let leh chi nge maw ni dawn ni? Tesep te te hian bul tan ila, a rawn inkahpup(k)-chaw chho leh mai mahna...

Icon : October thla chawhnu lam atanga tun thla chawhma lam inkar chhung khan Youth Icon thlanna, District dang rualin Kolasib District-ah pawh neih a ni ve a. Management Committee din a ni a, Secretary ka'n ni mauh mai a! A buai theih rem rem teh e!!

Live show engmah la buaipui ngai lo, Visual/Electronic Media-a kerek pawh la dai lo kha, a bultumtu berah ka'n tang ta a, buai lo rual ka ni lo. Zanah dar 12 hmain ka mu ngai lova, ka mut tawh pawhin a tuk zana programme tur ka ngaihtuah niap niap a, dar 3 ah te ka va tho a, ka note bu-ah pawimawh ni a ka hriat ka ziak chhuak leh thul. Show neihna hmunah lah, themtleng te zawk ang maiin, a lang ve lo ber kha ka phili a. Thianpa Tawia'n, 'Task Manager' min ti mathlawn lovin, Computer-a Task Manager-a thil kal inluh thuah nasat tluk zetin ka buai. Contestants, Judges, Hosts, Musicians, Beauticians, a.... refreshment chenin, advertisers leh Organisers inkar chinfel nen... hahdam taka, mahni In luma show lo sawisel thin bak ti ngai lo tan chuan lu a hai map map khawp thin mai!

Buaina kara ka thil hmuh chu - tun lai tleirawl leh rawltharte hian thil hi an lo ti tak tak ta deuh tih hi a ni. Mal zai hmanga inel an ni a, a tu mai pawh an thil tihah an chiang. An thata tur a nih chuan a hma lehtlai an pawisa lo, mi an tlem leh tamah an buai lo, an zai ngawng ngawng a, an duh dana thil a kal loh pawhin an sawi hreh lova, an duh dan an sawi ngam bawk. Kan thalai, engmah thawh peih nei lo, hma lam hun ngaihtuah lem lo nia kan hriat nawlpuite hi chutiang an lo ni vek lo tawp. An thiltih apiang ti tak tak chi, duh tui chi, hmabak ko taka chhawp duh, hmasawn chak, hlawhtlin duha hrehawm tuar peih tam tak he Zoram hian a nei tih ka hmu.

Farewell: Office lama kan pute engemawzat an awmna hmun sawn a ni a, kan thlah a. Kan pute zinga pakhat thusawi hi ngaihnawm ka ti. Sorkar hnathawk zawng zawng hian hria se, hre vek se, an nihdan ni ve vek se ka ti.

'He hmunah hian nikum mai khan ka rawn kal a. Nupui fanau nen, kan inbengbel ve dawn chiah a, ka nupui pawh he lamah a hnathawhna kan ti fel chauh a ni a, ka chet ka la ring lo viau. Beisei loh deuhvin ka che leh ta thut a, kan la inring lo viau a ni. Mahse sorkar hna kan dil lai khan, thawh duhin theihtawp kan chhuah a. Kan luh tirhin, khawi hmunah pawh, eng hna pawh thawk turin kan intiam a. Chuvangin, khawiah pawh, eng hunah pawh min sawn se, phur taka kal mai tur kan ni a...' a ti. A va mawi em!!

A sawitu hi a awmna Kohhranah rawngbawltu a ni lova, Pathian thu a sawi ka la hre miah lo. Chuti chung chuan Kohhran Upa tam takin an pawm theih loh, a nihna leh awmna hi a pawm thlap mai a, hotute rorel a sawisel miah lo. Kohhran hruaitu, mipuiin kan rin em em zingah hotute rel anga awm thei lo, mahni duhdana sorkar hna thawh tum ka hmu fo. Ka pu, ka fak che, ka fak thlawt che.

He tawngkam avang hian ka pu hi ka theihnghilh tawh kher lovang. He lam hawi ka ngaihtuah apianga ka hriat chhuah tur thu a sawi tlat.

Khai! A thupuiah sapho tawng hlir ka hman tak chu! Weekend (leh pek a!!) hman nuam vek u le....

Khuangchawi Thla  

Posted by Hriatpuia Pa

A hming ka hre tawh lo. Tlangval hmel chhe lem lo, lian lem lo, te lutuk lo, pangngai tak, lu buk lam lek lek; felfai tak a ni tih erawh ka la chiang. Kekawr zuih uar lai kha a ni a, a inha zuih ve ngang mai thin.

Tingtang tawng lam tawh, a ri erawh la dik ve zet, hmel hlui bum tawh mai kan nei thin a, kha tingtang kha ka tingtang hmeh hmasak ber a ni nghe nghe.

Kha tingtang leh kha tlangval kha tun thleng hian ka mitthlaah ka hmu hrang hleithei lo. Kan In luah kha sorkar quarter awngrawp lam tawh, lian huau mai a ni a. Bungrua kan nei tam lova, kan luah seng lo lam a ni. A thawl deuh vang a ni ang, aw a thangkhawk thei lek lek a, zai a mawi duh phian thin.

Kha tlangval kha a rawn leng fo a, a rawn len tawh chuan, a haw leh hma chu tingtang nen chuan an inhlat ngai lo. A zai a zai thin a, zaithiam ka ti thei ngang mai.

A rawn len apiangin hla pakhat, sak ngei ngei a nei a, chu hla chu a sak hma chuan a haw ngai lo. Chu hla chu hla dang zawng aiin a duh tih a hriat a, kei pawhin mawi ka ti thin. Hla dang zawng aiin a sa thiam ka ti a, a aw nen inhmeh ka ti a; a zai paha tingtang a'n perhdante chu tun thleng hian ka la mitthlain, ka bengah hian a la cham thei.

Kawngkapui atanga luh a ding lam, lo hmasa berah thutthleng sei kan dah a. Chu thutthleng hmawr tawp lam, In chhung lam zawkah chuan, a sir deuhvah a thu ziah a. Chu hla a sak apiang chuan a bawp a khawkherh a, a bawp ding lam chu a vei lamah hlang chhovin, a ke veilam chuan chhuat a khawng dat dat thin a. Tingtang chu a perh sawt deuh auh auh a, a chang chuan pindan bangah chuan a tukkhum nghat meuhvin a dak a, a zai vang vang thin.

A hla sak thin chu -

Hun leh nite an her liam zel
Thal tui ianga ka nghah hlim ni
Hmangaih lenrual lungduh zawngte
Hlim leh lawma kan len hun tur
Dawnin zan mu ka chhing thei lo

Chung khuanu malsawmna zarah
Damte'n kan tawng leh ta hlim ni
Lengzawngte hian kan au a che
Ding rih turin, aw, hlim lai ni

Kan chan tawka khuanulengin
A rel ve chu i vui lo'ng aw
Chantawkah lungawi thiam ila
Ral leh mai tur hringnun kan chan
Damlai pialral i chantir ang

A tawp ber atan chuan hei hi
Vawng reng ang u, lenrualte u
Hmangaihnaah insuihkhawmin
Tuarte tuarpui, Lawmte lawmpuiin
Lungngaih ni leh hlimni zawngte'n.....

He khawvelah hian kumhlun a awm lova, engkim hian hun lai a nei vek mai. Pian hun, parvul hun, chuai hun leh boral hun nei vek kan ni.

He kumhlun lohna khawvela cheng mihringte zingah hian nunhlui leh hun liam hnu chhuikir ngai lo a awm theih ang em? He nun hlui hi eng tik hunah nge mihring hian a ngaihtuah let thin ang aw?

Kum khata thla sawmpahnih zingah hian thla ngainatawm bik, kan nun theuhva kan hriat rei deuh bik vek, kan intawm hi a awm ang em? Awm ta se Khuangchawi Thla hi a ni ang em?

Hlimna leh lawmna zawng reng renga hun hmang thin mihring kan ni a. A hnu leha hlimna kan beisei avanga hun harsa leh hrehawm tam tak tawn tlang hreh lo mihring kan ni vek mai. Hlim leh nawmchen duh luat avanga a tawpa hrehawm tuar thin pawh he mihring tho hi a ni a. Chutiang mihringte chenna khawvela cheng ve zinga hnam tlem te kan nih avangin, tun hma ata tawh Kut ni vangthla leh neinungte'n chawng an chen a, khuang an chawina thin thla, he Khuangchawi Thla hi Mizote rilruah chuan thla ngainatawm ber zinga mi a ni ngeiin a lang.

Mizo hla phuah thiam C. Durthanga chuan he Khuangchawi Thla chhawrthlapui eng leh a chhehvel, a eng lawma mihring lawm nui rite nen lama chiang taka min hmuhtir thei khawpa lungkuai leh chiang siin heti hian a phuah a -

Leng zawngte hlimna ber Khuangchawi Thla hi
Pi leh pu vanglai paw'n sawi nuam an ti
Chung Turni khua tlaiin, thlang kawla'n a liam
Chhawrthlapui engmawia'n khuang a rawn chawi e

Chuti'n zaleng zawng te a eng mawi lawmin
Mahni chhai lai di run hlimten an kai a
Chhawrthla arkai partlan hlimten zai an vawr
Lengi hlim nui ri nen, lengdang an ngai lo

Thangvang sang lah mawi chuang, thlir ninawm loh
Siar lengrual zawng paw'n a sir an bel a,
Vanrang chhum lah sira'n an herliam zel a
Thlir ninawm loh thangvan khua in mawi ngei e.

Mahse khuanu leng ruat dan rual si loh
Thlang khuandimin kawlrawn an liam zo ta
Ngaiin au mah ila kir zai an rel lo
Thangvan mawina zawng pawh puanang chul zo ta!

Khuangchawi thla arkaiden zan thla eng mawi lutuk hnuaiah, ral lehlamah pathlawi lungleng a zai vawng vawng a. Tlang pawng remchang leh kawng chhawrdawh (step) remchang laiah, tingtang nen tleirawl rual an lo zai that that bawk a. Kawtthler mam leh zal tha laiah naupang an tualchai bawk a; a tua mah chu an inngaihsaktawn lova, nuam an ti ngei mai!

Van lam han thlir ila, a hliahtu tur chhum rang awm hauh lo vanga intithei fahranin thla a lo eng paw heu mai a. A bul hnaia arsite pawhin chu chhawrthlapui chu an zah a ni ang, an eng tha ve ngam lova, an awm ve tih hriat chang changin an de set set a; thlir nin a har mang e!

Ni, chutiang hunah chuan a ni, mi tam takin nunhlui an ngaih a, lungleng taka an zai vawng vawng thin. Chutiang hunah chuan a ni, mihringin a mihringpui a hmangaih theihna sang bera inhmangaihte'n hmangaih biahthu an inhlan fo ni. Chu hun duhawm avanga nupa kawp chawi rem tak ni chho ta tam tak an awm ngei ang a; chu hun avang vek chuan hringnun hrehawm taka hmang zui ta pawh engemawzat an awm ngei bawk ang.

Hlim leh lawm takin, chu thla eng hnuaiah chuan kan nui thler a. Kan zai vak vak a.

Khua a vawt deuh vur tawh a, kawrlum hakchhuahna tham em a la ni si lo. Pangti luma inur tawn nawm hun lai tak a ni. Chu hunah chuan tirila khur deuh der der chungin chu thla eng hnuaiah chuan kut insuihih, inngheng rialin kan kal a... kan kal zel a...

Hma lam huna thil lo thleng tur chu suangtuahna hian a chhui phak lo tih kan hriat vang a ni lo, ngaihtuahna chang kan hre lo zawk a ni. Kan hmaah chuan eng hun nge lo thleng dawn, chu kan hma lam hun atan chuan eng chen nge kan lo inbuatsaih theih ve tih lamin ngaihtuahna a luah phak lo. Kan hlim lai chu a rei dawn lova, nakina kan la ngaih vawng vawng tur a ni tih kan hre si lo.

Mahse, khuanu ruat chu dan rual a ni lo. Ni a chhuak a, a tla leh a, thla pawh a chhuak a, a tla leh a. A de a, a bial a, a mang leh thin a. Chu'ng chu vawi tam tak a rawn kal leh chuan hmana Khuangchawi thla thla eng kan hmuh ang bawk kha a rawn eng leh a. A eng chu hmana mi ang mai kha a la ni a, a mawina chu chhe te pawhin a la danglam lo. Mahse a thlirtu mihring chu a lo pangngai tawh si lova, a thlirna hmun pawh a dang ta. He khawvela thil mawi zawng zawng hi nei vek mah la, mawi ti tura i thinlung i pek loh chuan awmzia a nei lova, chu mawina chu i lakah chuan vawk hmaa tuikeplung paih ang chauh a ni ang.

Ni lo, chu mai a la ni lo. Mawi tihna thinlung neiin, mawi ti takin i thlir zawk em ni? Nia, i thlir a nih kha. Mahse a mawina kha a kim lo ni si lovin engatinge i kim loh riau? a mak a sin! Hmana Khuangchawi thla thlahleinga zan i hmanpui kha a awm tawh tlat lo. A then chu he khawvela i hmuh ngai tawh miah loh turin phum bo an ni tawh a, a then chu eng tika nge i hmuh leh ang tih rin chhin ngaihna awm lo khawpin, kawlvalenchhamah an lo awm tawh. A then chuan nupui an nei a, pasal an nei bawk a, i hmuh leh pawhin hmana hun hlimawm kha kohkir leh chi a ni lo tih i hriatchhuah ngei theih nan an hmelte pawh a lo danglam zo tawh a, chutih lai chuan i chunga chhawrthlapui kha chu a la pangngai reng lawi si a, a lungawithlak loh lek lek mai ka ti!!

** October thla kha ka pian thla a ni a. Chumi pual chuan he thu hi ziah ka tum a, mahse ka hna lamah ka buai em avangin ka zo hlei thei lova. Tunah pawh hian a phuai lai a tam ang tih hre reng chungin, blog update duh ve bawk si avangin ka han post ta rawih a ni.

Thawhrimna Mai  

Posted by Hriatpuia Pa

October thla, Khuangchawi Thla a lo thlen hi chuan Zoram boruak hi a nuam tan tawh a. Khaw lum huam huamin mual a liam tan a, ral khata romei zam chek chuk thin pawh a phai tan a; lung tileng tawk chauh a ni tan tawh a - chu chu chhun lam boruak a ni. Zan lamah ni se, pi pu chena an lo sawi, Khuangchawi zan thla eng en hun a ni chho va. Thla a rawn eng a, thla pangngai tho kha ni mahse, van lam boruak a thiang tawh a, thla eng daltu tur chhum a tlem tawh avangin a eng bik riau a. Van dumpawl ruih mai kara thla eng rawn chhuak chu a eng pawh a mawi a, a lunglenthlak bik tlat.

Chutiang hun, hun thengthaw leh nuam lai takah chuan ka nu chuan, kum 32 liamtaah khan nau a pai puar luah a, a pum pawh a na ve sek thin ang. Ni 17 zante chuan a mu tawh mang lovanga, mahse a tuk ni 18 ah chuan nau a nei tawh ngei dawna ring chungin, huphurh leh beisei rilru tak chungin a inpet nasa awm mang e! Ni e, a chhan chu kei hi Khuangchawi Thla tahrik ni sawm leh pariatah ka piang tlat.

October ni 17 kha a ni a, niminpiah mai kha a ni. Aizawl atangin Kolasib panin motor-ah kan chuang a. Hmanhmawh avanga tlan chak theih chuang map loh khawpa kawng a chhiat avangin kan tlan det det a, kan insawh bep bep a. Ka hma chiahah pitar, kum 70 mi, motor a ruih thin mai piah lamah a kum upat tawh em avanga thutna tha ka ken avanga hlim taka titi bawrh bawrh reng mai a thu a. Ka bul chiahah chuan mipa, kum 47 a upa, hmai hnawih leh rimtui lama sumdawng, tunlai ve zet a thu bawk a.

Driver nen chuan sawi tur kan hre ve vak lo. Kan upate pahnih titi chu kan ngaithla a. An kum zat te, an chhungte leh thiante kum zatte an thlur chhoh lai chuan, a tuk lawk chu ka pianchampha a ni tih ka lo zep zauh a. Ka kum zat min zawt var a, naupang min la ti ngang mai! Mahse an titi chhunzawm zel a, huan te, In leh lo te, sumdawnna te, thihna leh inneihna chungchangte an sawi nawk nawk a; ngaihdan sawi ve lem lo mah ila, an thusawi atang chuan tun hmaa ka ngaihtuah tam lem loh ka ngaihtuah ve rauh rauh tho a.

He khawvela awm kan nih kan hriat ve tan atanga tun thlenga kan nun ka ngaihtuah a. Naupan lai chuan, a changin han tapin, a chang chuan han lunghnur ve deuh thin mah ila, khawvel hi a nuam a. He khawvelah hian thi thei leh na thei kan ni tih pawh kan ngaihtuah ngai lo hial thin a nih kha.

Kan upa hret hret a, rualawh a na tial tial a. Chu mai chu ni lovin, he khawvelah hian 'thawk' tura piang kan nihzia a lang chho tial tial a, kan hmabaka awm apiang kan thawk chho ve zel a. Tun hmaa kan thawh loh pawha awm mai thin tam tak kha a awm mai thei tawh lova. Mahni kea din hnu phei chuan thawh hma leh thawh zawh tawh hnu thlenga rilru sen a la ngai zui a. Engkim maiin man a neih a, lei a ngaih vek hnuah phei hi chuan thawh nasat hi a ngai ta ngawt mai. Pianchampha kan vuiliam hnem tial tial a, thil thar tam tak kan hmu a, thil hlui a lo thar leh thin bawk a. Mahse ngai reng leh danglam ve lo chu - he mihring hi dam chhunga hnathawk tura piang a ni tih hi a ni.

Mite angin dinhmun sangah ka awm lo. Mite angin hmun leh hun pawimawh chang phak ka ni lo, mahse kum 32 lai khawvela ka awm tlin ve tak hnuah hian dam rei hi thawhrimna mai a nihzia hi kei ve tehlul nunah pawh hian a va lang chiang em! Ka phak tawk leh theih ve tawk ka thawh a, duham leh duhthawh taka hna ka lak avanga a hun taka he thuziak pawh hi post thei lo ka ni.

Engpawh nise, mi tam takin ka pianchampha hriain duhsakna thilpek min pe a, SMS leh internet kaltlangin duhsakna thu min thawn a, ka lawm ngei mai. Hei hi ka lawmthu sawina ni teh se.

Kum engzat nge kan dam anga, engtikah nge thawhrimna piaha chawlhna ram chu kan thlen ang??

A reina chu thawhrimna,
Lungngaihna, hrehawmna mai;
Kan chamchhung nite chhiardan min hrilh rawh.

Hapta Hapta, a ninawm . . .  

Posted by Hriatpuia Pa

(Tun lai chu mahni tawkah ka buai ve hle mai a, thu pawh ka ziak thei meuh lo. Hei, kumin Faina Hapta puala Kolasib chanchinbu pakhatin thuziak tura min ngenna tihlawhtlinga ka ziahsak hi update loh aiah ka'n post ang e. Hetia ka'n tih duahna chhan hi 'intih engemawna' lamah min ngaihsak lo ula. Mahni tawka theihtawp chhuaha thuziak ni lo, mi phut luiha ziah ang chi han post hi, ka blog lo tlawh thinte hnena chhawpchhuah ka inthlahrun vang zawk a ni.)

Kum engzat nge Faina Hapta hi kan hman tak aw? Zoram pumah Faina Hapta-a lawmman atan te, a hawnna leh kharna inkhawm senso atan te hian pawisa engzat nge kan hman tawh ang? Hetianga Faina Hapta kan hman a, a hapta chhunga Sorkar Office-te ni khat tal dawr mumal theih mang lova an awm ziahte hi a man pe dawn ta ila, engzat nge ni ang? Tichuan, chutianga sum leh pai leh tha leh zung kan sen hnuah chuan eng ang faina nge he Zoram hian a hmuh a, eng chen nge he Faina Hapta hian awmzia a neih?

Faina Hapta kan hawng a, mipuite rilruah faina thinlung a inhawng a. Khawtlang hruaitute’n faina an ngaipawimawh thar a, Hotel leh Restaurant-ten fai an ngaina thar a; Sikul leh Office-te pawhin fai turin hma an la thar leh a. Veng tinah fai hnatlang kan nei a, kan thawk sup sup a, kan fai vék vúk a. Hapta khar a ni a, kan thinlunga fai duhna te, ngaihpawimawhna te leh inzirtir tûl nia hriatnate chu he Hapta kharnaah hian kan khar hnan tel ta ni ngeiin a lang, a Hapta kan hman zawh veleh kan bal leh tan a. Vawk tuihâwkah bawk a inbual leh thin ang maiin, tûn hmaa kan tihdan pangngai kan chhawmnung chho leh a, kan va fai rei lo thin ve le aw!!?

Kan thil chai mek hi a hlinna hrui tur kan thlang lian lutuk a, kan hlin tumna hrui hian a hling fuh thei lo a ang riau.

Bawlhhlawh hi engnge tih sawifiah a ngai lo. A bawlhhlawh mai a ni. Bawlhhlawh hi a tirah chuan bawlhhlawh a ni lova, a tirah chuan a tenawm bawk lo. Kuhva ei thinte hian Cheng ngain, Chinai tah sa Panhnah thleh nga leh Kuhva cheh phel panga kan lei thin a, chu chu mawi takin sarãng/sahãar varah thun a ni a, tumahin bawhhlawh kan ti lo. Mahse kha sahãr/sarãng pangngai tho, Panhnah pangngai tho kha, Kuhva kan han ei zo va, kan han hmet hlãwm a, kan han thlauh a; bawlhhlawh a lo ni ta der mai! A awmzia i man em? Hetiang bawk hian bawlhhlawh dang pawh a ni - bawlhhlawh hi bawlhhlawh lo atanga rawn insiam a ni a, a siamtu pawh mihring a ni. Eng hunah mah heng bawhhlawhte hi kan hnén atang hian paih bo a ni dawn lova, ei duh, kam hlei Mizote zingah hian a awm reng ringawt dawn. Mahse kha bawlhhlawh kha bawlhhlawh bawmah chauh paih ta ila chuan kan khawlai pawh hi a thianghlim ngei ngei ang.

Dik tak chuan, ‘Fai hi Pathian anna a ni,’ tih te, ‘Fai i tlin e!’ tihte hi kan hre hnem tawh. Mahse heng thute hian min faitir si lo. Min faitir lova, hetiang thu inhriat thar tir a, hnatlanga Veng leh Khua tihfai leh fai lawmman sem hian he ramah hian awmzia a nei lo tih a chian ém èm hnu pawh hian eng vangin nge ‘Faina Hapta’ kan tih reng mai le!!??? Faina hi hnatlanga hlawh chhuah theih a ni lova, haw-haw-a nawr chhuah mi a ni lo tih hi a lan chianna a rei tawh. Lawmman duh vanga faina te, lawmman duh vanga thuziakte hian ram ropui min thlen lo tih hi kum tin kan hmu reng.

Thildang ang bawkin faina nei tur pawh hian thinlung lam a pawimawh ber tho. Vantlang hmuna bawlhhlawh paih hreh lohna thinlung hi he Mizo thinlung atang hian paihbo a ngai a. I fa hnênah khan ‘bawlhhlawh a bawmah chauh paih tur a ni,’ tih i zirtir a, a zawm hunah Faina Hapta awmzia i hmu ang. Kawngpuia In sakna bungrua chhék i sim hma chuan YMA hruaitu, Faina Hapta-a nasa taka hma latu ni mah la, faina hian a kalsan rih dawn che a, kawng kama In sak te, Motor sil te, In chung atanga kawng puia tui khawhthlàktir te i chin reng chhung chuan, i lehkhathiamna te, i neihnunna te khân faina a pe dawn lo che a; i In chhung kha faiin, i Car te pawh fai teh mahse, i chhehvél kha a bal reng tho tho va, faina tak tak chu hla takah a la awm tho.

Changkãng taka thil ngaihtuah a, District Level leh State Level-a Committee din lo hian fai hi kan tlin ang em le? Túna kan hman aia nasa zawka tan lak hi a ngai tihna nge, kan hman dan hi kan tumdan nen a inang lo zawk aw?? Faina Hapta chhunga fai chauh tur hian em ni Committee kan din? A mak ngawt mai!

Ram dangah leh State dangahte i kal tawh em? Dawr changkãng tak takah i lut tawh em? Chu'ng hmunahte chuan bawlhhlawh bawm lovah bawlhhlawh i paih ngam em? Engatinge nangma Khua, i Veng ngeiah khan bawlhhlawh bawm ni lovah bawlhhlawh i paih tlat si!? Midangin an tihhnawk pawh hau zawk tur khan eng vangin nge inthlahrung lo taka i Veng leh i Khua kha i tihbawhhlawh tlat mai? Chu zawhna chu inzawt theuh ila, a chhanna kan hmuh phawt chuan kan fai ngei a rinawm. Faina hi hla takah a awm lo, a Hapta hmang kher lo pawh hian khawvel hmun hrang hrang hi an fai mai. Keini zawng, Rih-artui phur ang mai kan ni reng mai a, a zia lo a ni.

Faina Hapta hian min balhtir a nih loh pawhin, min faitir lêm lo tih hi chu a chiang reng a. He Faina Hapta kan hman thin veng hi em ni mi tam takin mahni kawta bawlhhlawh awm pawh kan thenfai hreh tâk? tih te, mahni feh kawng leh huan kawng takngial pawh hnatlang kher lova tihfai tumna kan nei ta lo hi a chhan engnge? tihte hi zawhna ho te te ni mahse chhan a ngai a ni.

Faina lama hma la thate lawmman pêk hian faina kawngah thui tak min kal tir lo tih a chian ém èm hnu hi chuan Sorkar lam pawh hian tibawlhhlawhtu hremna lamah hian tun aia awmkhauh zawk thupêk zawm tur chhuah ta se awmzia a nei deuh ang em? Fai Lawmman inpêk aiin balh man inchawitir a fuh zâwk ang em? tih hi zawhna awm thei a ni.

Chhandamna a awm theihna tur pawhin Pathian fapa meuh Kraws-a a thih a ngai a. Chu Kraws-a a thihna avanga chhandamna chang tur pawh chuan mihringin he leiah hian chan leh kalsan tur tam tak a nei bawk. He khawvélah hian kan mamawh nei turin a man kan pék a ngai a, Pawisa kan neih loh pawhin a ba tala kan lâk a ngai. Faina pawh hi a lawmman la lovin, a pêka kan pêk a, a leia kan lei a ngai a ni ang. Faina Hapta kan ti reng a, kan bal reng tho, a ninawm ém mai. Fai tura inpuahchahna thinlung tel lo chuan Faina Hapta hi i hmang tawh lo mai zawk ang u. ‘Mizote chuan kum tin Faina Hapta an hmang a, an bal reng tho,’ tia hnam dangin min sawi a, kan thãwm a than mawi loh viau hunah kan zak lutuk palh ang e..

Vànráng Tèkmei! - Chang hnihna  

Posted by Hriatpuia Pa

Chang hnihna, ka theihtawp ka chhuah hnua ka tlin tawk hi han en leh teh u.


Chang khatna hi thla hnih vel ka dah tawh hnuah, ka phuah belh theih ngang loh avangin ka rawn phochhuak a. Thian thaten min lo fuih liam liam a, thenkhatin e-mail hmang tein min rawn hrilh fing zel bawk a, ka lawm ngawt mai. Chang hnihna hi, vawiina ka phuah a ni a, a dang chu 'line' khat mah ka la phuah lo. A la awm zel turah erawh ka ngai.. A thui lo bawk a, han chhiar ve leh hrim hrim teh. Tin, chang khatna pawh hi a rhyme scheme ka lo vuah dik loh avangin ka tidanglam hret a, ka han dah tel leh e.

Turni a hrang vawng vawng thangvan sangah,
Khuangruahpui sur thei hian a mawi lo ve;
Tahpuan a khawng chun nu’n – dai chhuat hangah.
Thangvan sang a thiang mawi vawng vawng e,
Virthli a leng, vanrang chhumin a bawh;
En teh hei pui! Chhingmit khap kar lovah,
A hrang dawn e, chhim thlipui – khua lianah.
‘Zuapa lo haw thuai rawh,’
Tiin a au laisen lungmawl – phi ruai ruai.
Chhimthli hrang tur a zuam lo ve – men pei puai.

Kawl a hnim, vanrang chhum a thlawk vut vut,
Chhak tiang, thlang tiang, chhim tiang, hmar tiang dang lo;
Chung tiang a thim, kawlkil eng sen phet phut,
Chunnu’n tahpuan khawn zai rel tawh lo.
Chungah khawpui a ri, a nghing dur dur,
Vanrang tekmei kawla’n a phe zawr zawr;
Tualbawng, vai kel no hruai an tlan dawr dawr,
Murva pawh thlawk ur ur!
Vaivut a leng chum chum, thangvan a vawr,
Thawngaleivir a hrang, hnawm tin a lawr.

(Thlukna vel hi, ka dah ta rih lo mai..)

Vànráng Tèkmei!  

Posted by Hriatpuia Pa

Ka hna pangngai bakah hna dang, rip zet mai ka neih belh a, ni khata ka hun neih zawng zawng zatve dawn hman a ngaih thin avangin Blog update-na hun a vang ta viau mai. Chu mai chu ni lovin, update tura thu ziak turin hun neih a har ta hle bawk. Mahse kan bei fat fat zel turah ngai ila.

Tun tum chu - ka hlahril ziah mek, chang khat chiah ka la puitlin, ka chhunzawm hleih theih rih loh hi, kei aia thiam zawkte chhunzawm turin ka rawn chhawpchhuak a. Thiam zawk lova inngaite pawhin han chhunzawm ve hrim hrim teh u...

Hei hi a nia -

Vànráng Tèkmei!

Tùrni a hrang vawng vawng thangvàn sángah,

Khuangruahpui súr thei hian a mawi lo ve;

Thangvàn sáng a thiang mawi vawng vawng e,

Tahpuan a khawng chúnnu’n – dai chhuat hángah.

Mahse hei pui! Chhíngmit khap kar lovah,

Virthli a leng, vànráng chhûmin a bawh;

A hrang dawn e, chhim thlipui – khua lianah.

‘Zuapa lo haw thuai rawh,’

Tiin a au laisen lungmãwl – phi ruai ruai.

Chhimthli hrang tur a zuam lo ve – men pêi puai.

Ngun taka i chhiar chuan a tlar zat ringawt pawh hian awmzia a nei tih i hmu anga, rilrua a lan ang anga ziah ngawt a ni lo tih i hre thei ang a. Awmze nei takin a thu lam (syllable) zat te, a tlar tawp thluk leh lam (rhyme) te pawh dah a ni tih i hmu thei ang.

Hemi structure ang hlir hian phuah chhoh tur a ni ang :D

A bik takin, Thianpa KKa leh Hotunu Mesjay-te kha ka sawm a che u... han bei ve teh u; ka tum chu in hre ngeiin ka ring. :P

Zu aiah Tuisik (Wine into water)  

Posted by Hriatpuia Pa

Khuangchawi thla, tahrik ni 30, 1954 a Arabi (Georgia, USA) a piang, Anthony T. Graham Brown hi American Country Singer lar a ni a. 1986 atangin hla record tanin, Grammy Award pahnih lai a dawng tawh a. Troyal Garth Brooks aia lar hmasa, album 13 zet siam a, a hlate pawh Billboard Hot Country Songs Charts a tel reng reng, a singles pathum - Hell and High Water, Don't Go to Strangers leh Darlene te phei chu Number One ni thei, a dang 8 lai top 10 a awm bawk a ni a; pa nep lo tak chu a ni.

Chu mihring chuan a larnate, a hmingthanna leh a hlawhtlinnate chu amah Siamtu Pathian tan hmang lovin zu bawiha luhna kawngkaah a hmang a. A sum lakluh zozaite chuan In leh lo leh rosumte leiin nei mahse hlimna a lei tel lova. A nupui Sheila Brown leh a fapate tan 'pa' a tling zo lo. Zu chuan mite hmuh leh hriat phak aia hniamah a hnuklut a. A ropuina chuan hringnun puk thimah a khung ta hlauh a ni.

Chu mihring siamthat nan chuan khawdur mai a tawk lova, thlipui a ngai niin a lang. A nupui mittuiin a zu um a paihtir lova, a fapa tap riin a zu no a thlahtir lova; a fapa a kuah lohna lam kutin zu no a keng zui zel a ni!

Valentine's Day-a a nupui hmangaihna leh beidawnna inpawlh luangliamin lehkhathawn phek 16 zet a thawn hmangin hringnun kawng dik atanga a vahbo hlat tawhzia a hmuhtir a. 'Lalpa, tunah ngei hian ka zu in sim ka duh, min pui rawh,' tiin tawngtai mahse, a bawih rinawm atana lawmluta, nghet taka lo kuah tawhtu thim lal chuan awlsam takin a chhuah bik hauh lo.

Chu nun hrehawm, beidawnna vawrtawp, beiseina leh beisei tur zawng zawng a bo hnuah chuan tanpuitu a au a. Chu a auh chu tu dang ni lovin, mangan laia tanpui vartu hnai reng, amah ringa pantute tana inhumhimna kulh nghet, chakna leh theihna nei tawh lote tana chakna petu, mamawh chhanna, Kana khuaa inneihnaa tui Uain-a chantirtu, Nazareth Isua kha a ni.


Amah avangin Pathian hnenah a nupui ngei pawh vawi tam a tawngtai tawh tih a hria a, a tana dilna chu Pathianin a dawng hnem tawh tih pawh a ngaihtuah phak. Vawikhat chauh dil leh pawh a inthlahrung tawh a, chuti chung chung chuan, a hringnuna indona chu amah maiin hneh tumin a bei tawh a, a hneh rual loh indona a hmachhawn tih a hre si a, tanpuitu a au lo thei lo.

You've hear a multitude of prayers on my behalf
I pray that one more is not too much to ask
I've tried to fight this battle by myself
But it's a war that I can't win without your help

A nun avangin amah hmangaihtu leh ani pawhin a hmangaihte chu hliamin an awm a. Amah hmangaihtute chu beidawnna khurah a namthla lek lek fo tih a hmu. A zu um chu a paih loh chuan hmangaih taka enkawl a, a tana tawngtai thinte chakna chuan eng chena rei nge a daih ang? Chu zu um chu engkim chunga thuneitu hnena a hlan loh chuan engmahin a paihtir thei si lo, chu chu a paih si loh chuan a hmalam hun a ngaihtuah ngam bawk si lo!

So many times I've hurt the ones I love
I pushed them to the edge of giving up
They've stood by me but how much can they stand
If I don't put this bottle in you hands

Chu a nun chu a hria a, tlansan a duh. A chakna hmangin a bei a, a hneh lova. Van lam hawiin a kut a hum ruh a, that a tumna avanga hrehawm a tawrhna chuan chuanglam rorelna pawh a demtir lek lek mai! Mahse chu a thiltih avang chuan engmah a hmu lova, zahngaihna leh thilmak chauh lo chuan a tidam zo lovang.

I shook my fist at heaven for all the hell that I've been through
Now I'm beggin' for forgiveness and a miracle from you

A hla ruahthamloh a phuah a, a sakpuia, nuamti taka a hmeh thin a Piano chu a zu nghei avanga kut khur der der chungin a hmet a. Thiam a intihna te, ropui a intihnate chuan a kiansan vek tawh. A dinhmun chu a enchiana a ngaihtuah chian poh leh a hmu chiang a, chu aia nun khuarkhurum thuk zawkah chuan tlak leh ngaihna a awm tawh lo tih a hria. Tui Uaiina chantirtu hnenah chuan thingthiin, a nuna zu pawimawhna leh hnathawh zawng zawng chu tuisika chantir tura ngen a tul a ti a; mittui tla chungin a thingthi a.......

To-night I'm as low as any man can go
I'm down and I can't fall much farther
And once upon a time you turned the water into wine
Now on my knees I'm turning to you father
Could you help me turn the wine back into water

Eng ang mihring pawh ni ila, he khawvela kan pian chhuah tawh chuan duhthlang theia siam kan ni a, kan nunah keini aia thu an awm lova, kan duhthlanna hmang thei turin min siamtu Pathian pawhin zalenna min pe. Mahse chu duhthlan theihna zalenna kan neih chu kan hmang thiam tawk lo thin a, min siamtu Pathian vahbosana pensan nan kan hmang zawk fo. A malsawmna kan dawnte chuan mal min sawmtu min hliah a, min siamtu chu a thilsiam dang vangin kan hmu phak thin lo.

Eng dinhmunah pawh ding ila, eng ang pawhin sual ila, kan Pathian ropui hi ban phak lohvah a awm ngai lo! Kan harsatna chu eng pawh nise hneh theih loh a nei lova, eng natna pawh tuar ila, tihdam theih loh a nei lo. Kan nuna sual thiltihte chu thlarau thara thlak turin a inpeih reng a, mahse chumi a thlen nan chuan mihring duhthlan theihna zalenna khan Pathian a thlan a ngai a; a nuna thusawi tur leh thu nei tura Pathian a sawm a ngai thin.

Sual khur thuk takah tlain, chu lam kawng chu hun rei tak lo zawh tawh mah ila, khawtlang leh u leh naute, chhung leh khatte pawhin min endawngin min thinhrik tawh mahse, danglam ve ngai lo kan Pathian chu a la pangngai reng a! Hmana Kana khuaa inneihnaa tui uaiina chantirtu kha a la ni reng a, a lam kan hawi chuan kan dilna ngaithlaa, min tanpui turin englai pawhin a inpeih reng a ni.

Hlim Takin - Swine Flu Nen  

Posted by Hriatpuia Pa

Swine Flu (H1N1) a lar a. Khawvel ram hrang hrangah a darh tawh a, mitin an ralkhel a; a bik takin India ram chu he hriin a sawisak nasat pawl kan ni awm e. Thihna leh a vei tam lamah a nasa ber kan nih loh pawhin, he hri avanga buai nasa ber pawl chu kan ni maithei.

He thu ziah lai (Aug. 21, 2009) hian khawvel pumah Swine Flu vanga thi hi 1800 vel tling tawha sawi a ni a. India ramah pawh mi 48 an thi tawh.

World Health Organisation (WHO) chuan khawvel pumah he natna hi mihring tluklehdingawn 2 velin an vei dawn niin a chhut a. Ram thang mek (developing countries) ah he natna hi a darh chak lehzual dawn niin sawi a ni bawk.

Hetianga hripui leng thin te, chutiangin mihring a suat puk puk dante chu lehkhabu leh internet-ah chhiar sen loh a awm a, chhui zui lo ila. Amaherawhchu hetiang dinhmuna kan awm mek lai, Swine Flu nena kan lenho mek lai hian eng ang rilru pu tur nge kan nih tih hi ngaihtuah tham a ni.

Khawvela piang tawh phawt hi chu thi tur kan ni a, chumi avang chuan ni tin, thla tin, kum tinin khawvela cheng mihringte hi kan thi reng a. Mithiamte chuan hritlang khawsik pangngai (Ordinary/Common flu) avang hian kum tin mihring nuai hnih atanga nuai 5 vel an thi ziah niin an chhut a. A chhan chu eng pawh nise, kum tinin, khawvel pumah mihring maktaduai 56 vel kan thi ziah a ni.

Chhan hrang hrang tam tak a awm thei a. Khawvel boruak inthlak (climate change) avanga natna hrang hrang avangin kum tin mi 150,000 vel an thi ziah ni a chhut a ni a; WHO chuan 2030 ah phei chuan kum khat chhunga climate change vanga thi hi nuai 3 vel an tling dawn niin a chhut.

Lung natna avangin kum khatah mihring maktaduai 17 vel an thi ziahin, Cancer vangin maktaduai 7 vel an thi ziah bawk ni a chhut a ni a. AIDS avanga thihna pawh kum tin maktaduai 3 vel a thleng ziah bawk a. Zu vangin kum tin mi maktaduai 2 aia tam an thi ziah bawk a. Khawvela ram changkang ber, USA ah meuh pawh khuan kum tinin Doctor leh damdawiina hnathawkte tihsual palh (hospital medical error) vangin mi nuai 2 dawn an thi ziah nia chhut a ni a. USA ah pawh chutiang a nih chuan, khawvel hmun dangah chuan engzat nge a thlen ang tih hi chhut phak pawh a ni lo hial ang.

Ni e, heng thihna hrang hrangte atang hian, Swine Flu tel lo pawh hian mihring hi kan thi reng tih a lang chiang a. Thi tura piang kan nih miau avangin he thihna hi kan pumpelh thei lova; kan thi reng a, kan thi mek a, kan la thi zel dawn tih hi ngaihtuah miah lo pawha sawilawk theih a ni.

Chutiang chu a nih mek laiin Swine Flu a rawn chhuak a, kan buai ta nuai nuai mai! He hrileng hi kan theihtawpa kan do tur a ni ang, he hrileng lak atanga inven te pawh kan theih tawkah kan tih tur a ni ngei ang. Chuti chu ni mahse heti em ema lo talbuai (panic) erawh hi chu, kan ngaihtuah chian loh vang a ni thei ang.

Swine Flu hi leng lovin, natna dang pawhin min tlakbuak lo mahse, he khawvela mihringte zingah hian dam hlen tur kan awm lova, eng chen pawh dam ila, kan la thi tho tho dawn. Chu chu kan hre vek a, chuti chung chuan thihna hi kan tawh tur, kan chunga tla ve thei niah ngai mah ila, thi tur erawh chuan tumah hian kan indah thiam meuh lo. Thihna hi kan hlau emaw hlau lo emaw, kan tum emaw tum lo emaw, mihring tan pumpelh theih a ni lova, kan hmabaka awm vek a ni tih hi chiang ila. A chhan chu eng pawh nise - Swine Flu emaw flu lo emaw pawh nise - kan la thi dawn tihah hian chiang ila, chu chuan nunkawng dik min kawhhmuh theih a rinawm a; he Swine Flu pawh hi pawmdan kan thiam ngei ang.

John Donne (1572-1631) chuan thihna hi a'n hlau lo khawp a, 'I tur leh ralthuam tha ber ber nen inthuamin, khawvela mi chi hrang hrangte chu i chhiahhlawhah dah mah la, min tihlum thei lova, rei lote atan chauh min muthilhtir mai a ni. Chu muthilhna chu a reh hunah chuan chatuan atan kan harh tawh thung anga, thihna a awm tawh lovang. Thihna, chutih hunah chuan i thi ve tawh zawk ang' (Death Be Not Proud) a ti a. J. McGranahan (1867 - 1937) pawhin, 'Thihnate hlau tawp lo turin, kan nunna thuhruk a ni,' (Nangni Chhandam Fate Tho R'u - KHB No. 398) a ti bawk.

He Swine Flu hi mawl leh â taka lo dawnsawn tur chu a ni lova, chutih lai erawh chuan kan hmabak hi chiang taka kan chhut a, kan nihna dik taka kan chian erawh chuan hlauhna awmze nei lo lak ata inthiarfihlimin, Swine Flu nen pawh hlim takin kan leng thei ngei ang.

Rose Par A Til  

Posted by Hriatpuia Pa

Aih, nilo, ni lul love........Lalpa leh!
A ni thei dawn em ni??
Mak ka va ti tehlul em!!

He khawvel lungngaihna, hrehawmna leh nawmnate tem tura khawvel êng ka hmuh ve tan tirh atanga ka hmangaih ber chungah hetiang thil rapthlak lutuk hi a thleng thei dawn em ni? Ka hmangaih, ka thinlung zawng zawng neitu, ka duat, ka enchimloh; ka nunna ai pawha ka hmangaih chungah kher kher engah nge Khuanu pawh hian a thlentir le!??

Vantirhkoh aia thianghlim, pawisawi lo, nunnem leh zaidam, sualna tem chhinte chu sawi loh a rilruah pawh lut ngailo a nihzia hre chiangtu ka ni a; eng ang pawhin awm tehrêng se ka phatsan thei dawn em ni?? Nilo, ka phatsan tur a ni lo. Ka tana a hmangaihna a hlan lai hmelte, ka hmangaihna kuta ka kuah laia a lungawi hmelte kha ka theihnghilh thei lo; lo thei ta tehrêng pawh ni ila ka phal chai lo mai.

Nichin lawka thlaphang hmel, dang sawp sawpa min en a, inthiamloh hmel taka min en lai khan hnemtu a ngai tih ka hria a; hnem theitu pawh ka hai lo. A rilru natzia a hmel atangin ka hriatpui takzet a, a inthiamlo hmelte, a lungngai hmelte leh a mitmeng pawisawilo lutuk thinin mangang hmel taka min en ngawih ngawih lai khan hnemtu a ngai tih ka hria a; mahse, hnem turin ka theihnain a tlin thlawt lo. Ka kha a chih zova, ka bing mup mup a, mihring hi rilru nat avanga puak keh thei chu ni sela he thu ziak tur hi ka awm tawp lovang.

Doctor hnenah chuan rilrua rinhlelhna, beiseina, beidawnna leh mak tihna inpawlhsawp avanga aw tham tuak chungin, “Ka pu, tihsual a awm chu a ni si lova maw?” ka’n ti a. “A pawi ngawt mai, hetiang hi tihsual har tak a ni. Ma’rawhchu thil fello palh chu a awm ve thei tho,” tih chu chhanna ka hmuh chhun a ni a; hriat loh inhrilhna tawngkam satliah ai mahin inhnemna tawngkam a ni mah mah zawk lehnghal!

Rinhlelh rual a ni lo. Khawvela ka hmangaih ber, ka rilru leh ngaihtuahna zawng zawng ka chhunkhawmna, ka hmangaih, runlum nuthai atana ka thlan, ani pawhin a fate Pa leh atana Pasastha ni tura min thlangtu ngei chuan natna tihbaiawm AIDS a vei a nih chu!!

Nizan lawk khan kan inhmangaihna tipuitling tura kan pahniha chhungkua kan din theihna turin ruahmanna kan siam fel a. Theihtawpa ka tana a rinawmna te, lehkha a zir chhante tihpuitlina a han awm tur a rilrua a suangtuahna avangin a hlim tih hriat tak maia a biang tai tek maite kha ka mitthlaah a cham reh thei lo. Thil tam tak leh zawhna chhan sen loh ka rilruah a rawn lut zut zut a. Mahse, a rilru leh ngaih -tuahna tihdanglam a, he hmun râpthlak - kan tana thu dengkhawng lutuk ber mai kan hriatna hmun - hi chhuahsan thuai phawt a ngai.

Insum tih hriat takin ka hnungah min zui a. Mize zawi mi leh tluang tlam a nih tehlul vei nen, a rilrua phurrit nasa lutuk maiin a han delh lehnghal phei chu ka tan chuan hmuh a hrehawm takzet mai. Ka Car chhunga kan lut chiah chu a tap chhuak ta hawm hawm a. Theihtawpa hnem tumin ka awmah ka pawm bei a, a sam chu ka’n zut-sak a. Ka thinlung chuan hnemna thu chitinreng sawi duh mahse ka kâ chuan a sawi thei tlat lo. Ka dang a ro zova, thusawi turin chakna ka nei hlawl lo a ni. Ka biangah chuan mittui a rawn luang zawih zawih a, chu chu ka hmangaih ka hnem theihna sang ber a ni rih mai.

Ngawi rengin Car chuan an In thleng kan inphur phei a. Kan thlen veleh a chhuk a, min en a, a hmui a pet a, a mittui a khap per sawk a; a kal ta nghal a. An gate a luh dawn thleng chuan ka thlir zui vawng vawng a. Rawn hawi let miah lovin a lut nghal a.

* * * * * * * * * *

Tlai ninawm tak a liam a, zan a nih thleng chuan ka rilru-ah eng dang mah a lut thei lo. Chaw ka lem thei lova, khawi dang kal zai ka rel thei hek lo. Thla eng chuan ka pindan chu a rawn chhun eng raih a, zan danga ka thlir nin ngai loh Chhawrthlapui chuan zanin zet chu ka tan awmzia a nei tlem ngei mai. Kan kawmchhak lawka Biak In ah pawh inkhawm zan zan dang ang bawkin khuang a ri dup dup a, inkhawmho an zai rual thup thup a. Thil engkim chuan an nihphung pangngai an hloh lo. Ka pindan banga Ronaldo thlalak ka tar pawh a nuih ngaiin a la nui sang a, ka lehkha ziahna dawhkana ka sana tê pawh a kal ngaiin a la kal beuh beuh zel bawk. Kei erawh zawng mihring ka tling lo a-chha chu a ni. Ka hmangaih ber chu thi si lovin a lu ka sun a, a na ka ti. Ka khumah ka bawk a, kan pahniha thlalak ka en a; ka rilru tawt up up chuan kian zai rel a tum lo. Kan hlim lai ka dawnkir a, induh leh inthlahlel tawn taka hmangaihna kan inhlan laite kha ka dawnkir a ni. ‘Hmangaihna dik tak chu pakhat bak a awm thei lova, mi pakhat leh mi pakhat inkarah a lo piang a, chu chu a nung reng a, a lo thanglian zel a; mawi takin a parvul thin. Chu hmangaihna dik tak chu eng lai mahin a reh thei lova, a kiam deuh thei hek lo. Lui tui lianin a kama hnawl a liampui duak thin angin hun leh kum tam liam pawhin a liampui ve thei lova, a neitu mihring dam chhung chu dairial a chang thei lo’ tih thuziak ka pek laia a nui hmelte, a biangsum khuar kek maite kha aw..............

Aw, hetianga tapa, indawm-kun bak tih theih ka nei ta si lova maw? Eng vang nge? Eng vang nge ni takzet??

Tettê atanga inkawp kan nih vang ni lovin, ka hmangaih em avangin ka ringhlel ngai lova, ka phal hek lo. Inthiam lo chungin ka hmangaih, ka damchhan ni a ka hriat leh ka lei hlimna chu rinhlelhna tur ka zawng ta a ni.

A Nu leh Pa, a chhungte AIDS vei an awm lova, a Pa phei chu Kohhran Upa, mifel leh mitin fak huai huai a ni. An chhungkua atanga kai a ni mawlh lovang. Thisen pek ngai khawpin a dam loh ka hre lova, chutiang turin tawhsual a tawh ka hre bawk lo. Drugs a ti thin em ni? Teuh lo. Hmeichhiaah mah a ze zawi mi, tualchai tam lem lo leh mitin entawn, mi Nu leh Pa in an fate zilhna atana an hman thin a nih kha; Drugs zawng a ti lo tawp ang. A nih chuan eng vang nge ni a ang?

Ka kut hmawr pawha ka khawih phal loh, ka ta a nih hun atana ka khek khal, duat taka ka khawi ni a ka hriat chu midangin min lo thliahsak ta a ni thei ang em??

* * * * * * *

Ka jacket ka ha a, Car chabi ka la a, ka inkhalh chhuak ta nghal a. An In ka va thlen chuan ka sana ka en a, dar 8:45 a ni a.

An door bell chu ka han hmet ri a, amah ngei chuan kawngka mi rawn hawn a. Thutak hmel takin ka mitah tak min en a, engmah ka sawi lo. Ka kal pel a, inkawmna pindan lamah chuan ka pheisan daih a. Mi rawn zui a, ka bulah chuan a thu a; ngawi rengin T.V. chu kan en dun a.

“Eng vang nge?” han tih tawl mai tuma ka kâ ka ân dawn lai takin, “Sena, min ngaidam thei lovang tih ka ring,” tiin mi rawn tawng khalh a. Ka mur uai uai a, ka en ngai ka en reng a; ka ngawi reng a. Amah vek chuan,”Nang chauh hi ka hmangaih che a, midang tumah ngawihzawng melhin ka la melh chhin ngai hek lo,” a ti a. Ka la ngawi reng a, ka hawi sawn hek lo.

“Ka laka i thatnate, i rinawmnate leh min hmangaihnate avang hian ka lawm takzet a, chumi rul tura i nupui nih a, i rawngbawl ka chak ber thin. Mahse, tunah chuan engmah zep theih a ni lova, a sawt tawh bawk hek lo,” a ti a. Ka ngawi reng a, ka kut ka hum ruh tang tang a. A sawi zawm zel a. “MBBS ka zuk zir lai, a kum hnihnaah khan zankhat chu ka thiante nen Cinema kan en a..” a chawl dat a, a mittui chu a rawmawl-in a han hru zauh a.

“Kan Cinema en haw chu vanduaithlak takin ka thiante nen chuan kan inhloh ta daih a, ka tih ngaihna hre lo chuan taxi ka la ta a. Taxi driver chuan nui vur vur chungin ka kal duhna min zawt a, chhan pawh ka chhan zawh hmain a tlan ta nghal a. Rei fe mi tlanpui hnuah chuan hmun fianrial deuh maiah hian taxi chu a tiding a, ka lam chu rawn hawiin min nuih leh ta vur vur a. Ka hlau lutuk chu awrawl tawpin tanpuitu zawngin ka au ta chiam a. Chutih lai tak chuan vai tlangval pakhat hi motorcycle-a chungin kan zawn a rawn thleng hlauh mai a. Ka mangang au thawm chu a hriatin kan bulah chuan a rawn ding a, min rawn chhan ta a ni,” a ti a.

Ka rilru-ah chuan engkim chiang thawkhat tho mahse a thusawi chu ka ngaithla chhunzawm zel a. “Chu pa chuan ka awmna min zawt a, ka sawi hnu chuan, ‘Hei, zan a rei tawh si, kan Inah i riak anga, naktuk khaw enah ka va thlah dawn che nia,’ min ti a. Han hnial ka tum zet na a, duh thlang thei dinhmuna ka din miau loh avangin an In lam chu kan pan ta a. An In kan va thlen chuan thei tui ni awm tak hi min pe a, ‘I dangro a ziaawm deuh ang. Helaiah hian i mu anga, i bul pindanah hian ka riak dawn a, hlauh tur a awm tawh loh hi; naktukah ka va thlah ang che,’ a ti a, a nui var var a. A thil mi pek chu ngaihthatlohna nei hauh lovin ka in ta a. Ka lem chiah tih chuan ka za chuai chuai a, nui var var chunga mi rawn pan laite pawh chuan hnar nachang rêng rêng ka hre ta lova. Ka kawr mi phelhsak a, a duhtawkin mi suasam ta a ni. A duhtawk a ngah hnu pawh chuan ka la kham ta lo cheu a, ka la pawmbet tlat a.....................”

A sawi zawm zel na a, a thusawi engmah ka hre mumal tawh lo. A thusawi chuan ka thinlung a vit a, a na ka ti takzet mai. Ka mittui chu tih-tlak loh hram tum mah ila, dan sen rual a ni lo. Ka biangah chuan a luang zawih zawih a; ka thil hmuh chu a phe ruai bawk a.

Ka ding hluai a, a mitah tak ka en a. Theihtawpa insum chungin, “Mangtha.........F.” ka ti a. Ka chhuahsan ta nghal a.

Man Nei Tlawmngaihna ?  

Posted by Hriatpuia Pa

Chawngbawla, Khuangchera leh Taitesena te an awm tawh lo. Vanapa leh Neuva pawh an ngaihawm thlawn. An tlawmngaihna avanga hriatreng hlawh an ni bawk a, lu suk an peih lohzia te, kawthalovin a zut vak avanga chawlhkar khat lai an khumbet thute leh Sanghal sarep leh Sazuk zangti aia Tumbu thukphum leh Dawltawm bawl an duh zawk zia te pawh sawilan a ni ngai lova; chutiang chanchin an neih loh vangte pawh chu a ni mahna.

A ho hle mai!

Thangzachhinga kha Vanapa a nih theih nan tu emaw ber kha chuan a tlawmngaih neih a ni maithei a. An inneih zante khan an invin nasa ang em? Vana nu kha nu ropui tak a nih loh pawhin sehhel ve tak a ni maithei, an inneih dawnte khan a thiannu te pawhin thingphurh leh tuichawi pahte pawhin an zilh fo maithei. He nu hi awm ta lo se, kan Zorama Hall hmingthang ber hi ‘Ambedkar Memorial Hall’ a ni lovang tih tunge sawi thei? Hman hmanah, Lal Solomona meuh pawh khan hmeichhe hmeltha pakhat vangin a leidote remna saui a tanpui tih a hriat vang a ni thei ang em – he nuin thinchhe bawrlawk Thangzachhinga a’n neih ngawt maina chhan hi?

Chutiang thu ho mai mai ngaihtuah takah chuan, a arbawm tah chungchangte pawh ngaihtuahnaah a lo lang zut zut mai! Thinchhe khing tawp Thangzachhinga khan an khuaa mi zawng zawng a nih em loh pawhin an veng chhungah tal kha chuan tihthinrim a ngah ngei dawn tih hi a chiang a. Thinnel leh zaidam a zir lai khan a lo ankhum tawh mi engemawzat leh tleirawl hawklakte khan a arbawm tah laite kha an han phingchilsak vel ngei ang a! Arbawm pakhat tah nan khan thla khat a hman hial i ring ve em?

Nopui nena chawimawi hlawhna ni mahse tlawmngaihna khan hlawkna aiin channa lam rim a nam a. Hmingthatna leh mite ngaihsan hlawhna ni mahse, chumi tlang thengthaw nuam lawnkai nan chuan zan thim tam tak te, luikawr dung khawkrawk, kham tihbaiawm leh suar rapthlak zet zet zawh chhuaha paltlang a ngai a. Ruahpuivanawn leh ni sa rum rut tuar lova ban tlang ngawt theih a ni lova. Vangvatseitial leh tho thlarang te, Nghal mal hliam leh zuanbak pangang thlengin tawn tlang a ngai a. Hnimpik bawn leh zawng luro kal kahlen loh theih a ni lo. Sakei hahum hmaa zam loh thiam a ngai a, Savawm hmuh hnaih hreh lem lohte pawh a tul. Thimhmul leh khuantevik pawh ni se, phurdan ngai renga phur loh a rem lo.

Zawltling vawn nat nei chi, hmangaihna avanga artui chhum pum khat seh keh thei lo tan Nopui dawm chu kawlvalenchhama lunghlu thami ang mai a ni a. Chhuan khat ei loh vanga tamchhawl thin tan a tina tin chi a ni lova. Ruahthimpui leh huihchhuk thli a tleh changa pawnpui hnuaia biru thin tan lek phei chuan vana rah ang a ni hial ang.

Tlawmngai thin thlah kal zelte hian a chang chuan Mizo tlawmngaihna kha kan hmu fiah thiam tawh mang lova, kan sel ta fo mai! Nopui dawm a, lal In bathlar langsar laia tarlan lansarh duh vanga tlawmngai mai mai, mahni thatna vanga midangte tana inpekna tel lo, chawimawina lallukhum khum duh vang chauhahte kan puhthlu ta hial mai!! Mahse, Mizo pasaltha, tlawmngai hmingthangte khan zan engzat nge rampalailengah, chemtum lukhamin mutmu ang tuah ang? Sakei hniak leh kawlphe karah tamchhawlin vawi engzatnge an awm ang?

Thut pindan thutthleng dupa thu chunga football inkhel en te, concert leh huau huau chitin mai mitthla tur an nei ve lova. Mahse leng len ar khuan ruala mualveng nula In pan phurawmdan an hria a, mi hmuh loh lai remchanga lengi vei melh te pawh an tan chuan thlakhlelhawm tham a ni ve tho a sin!

Tlawmngai tura hruaitute phut chhuah ngai tunlai Mizo thalaite hian tlawmngaih awmzia engtinnge kan hriat ang aw? Phut chhuah leh nawr chhuah chawp tlawmngaihna hmangin khawtlang tan kan phek chhuak ve sasawi a, chuti chung pawhin kan theihna zawng zawng kan la hmang phal mang lova. Kan thiam zawng pelin kan tlawmngai thei ta mang hauh lo lehnghal! Khawtlang tan a nih chuan lupan hnathawhin kan thawk a, hlawh nei lova ni hnih khat kan inpek chuan kan kumkhaw sawi a tling dawn dawn a, kan hmai a uang viau zel mai!

Tunlaiah chuan tlawmngai nih a harsa tawh vak lo. Zanlaia mi ruang zawna khaw karkawng kham bakbahai tak tak kal ngai a awm tawh lova, mut tui lai a ni emaw, mang ropui tak neih lai a ni emaw sawi theih hauh lohva, ‘Sa a tla e,’ tih thawm vanga thawhphan awm hauh lova tlanchhuah nghal a ngai tawh hek lo. Bus chhungah, hmeichhia leh tar chaklo zawkte tana thutna han ken zeuh té maite kha tlawmngaihna a ni der tawh a! Tunlai Zoram thalaite tlawmngaihna lamchhuahtirna langsar ber chu mitthi Ina tlaivar a ni awm e. Mi In lumah, electric eng hnuaiah, thingpui leh a hmeh nen, peih lo tan zai loh pawh a mawi lohna em em awm lo a ni tawh lehnghal! A va hahdamthlak tawh em!

Huaisen, ral hrat, tuarchhel leh zaidam hmingthang kan pasaltha kal tate hun leh tun hun hi khaikhina sawi pawlh chi a ni kher lovang. Nasa takin he Zo hnam hian hma a sawn a, khawtlang nun leh Inchhungkhur inrelbawlna a danglam a; eizawnna leh inthenawm khawvennaa kan rilru putzia thlengin a inthlak danglam tawh. Mawi kan tih a danglam zo tawh a, nalh kan tih a hrang tawh a. Kan ngaihsan a inthlak a, zahawm leh ropui kan tih pawh a inang tawh lo.

Chuti chu ni tawhin, Zamzo aiin Anthurium mawi tawh mahse, he Zoram leh Zo hnamah hian, khawi hmunah pawh tlawmngaihna lanchhuahtir a la ngai ta reng a. Lanchhuahtir dan danglamin, tlawmngai tura tih turte pawh nasa takin inthlak tawh mah sela, tlawmngaihna zepui kha chu a awmna ngaiah a la awm reng a ni. Veng leh khawtlang tinah, mahni theihna leh thiamna zawna tlawmngaih chhuah a la tul reng a. Hlawh leh hlawkna awm miah lo chu sawi loh, mahni tana heksak leh channa ni zawk chiang saa ‘Mizo nih’ a ngaih chang a la awm fo a ni.

Man neia tlawmngaih tumte, tlawmngai thinte pawh awm theih a ni tawh a ni maithei. Veng leh khawtlang tana inkhelh te, hnam lam intihsiaknaa telte, inhruipawha tel te; a mak khawp mai – thenkhat hi chuan, ‘hlawh nei lovin ka thei lo’ an ti ta hial mai! An tlawmngaihnain man a nei a ni maithei. Mahni theih chin china he Zoram leh Zo hnam tana inpek hi tlawmngaihna a nih loh chuan engnge ni ang? Chu tlawmngaihna chuan man a nei ta em ni? Khawhar Ina tlaivarte hian hlawh phut ta se, khuang vawtute hian zan khatah ‘rate’ insiam se, hlahriltute pawh hian, ‘Hla khatah cheng chuti zat chu ka hlawh thin,’ ti ta se a mak ngawt ang! YMA member, thlan laia chhuakte hian ruang pakhat zelah ‘rate’ nei ta se; chu chu YMA sumah lut ta bawk se, a mak thei awm mang e!!

Mizo tlawmngaihna hian man a nei ngei a, mahse a man chu a tlawmngaia te tel tur ni lovin, an pek zawk tur a ni dawn lo’m ni??

S.M.S.  

Posted by Hriatpuia Pa

A la rei lo. Kum 2004 hma lam kha chuan Mizoramah SMS a la lar lova. Khatia, Bharat Sanchar Nigam Limited (BSNL) in Mizoram lam hawia an mobile phone tower-te an rawn phurh chhoh atang khan SMS pawhin Mizote a rawn run ve nghal a; kan hmang thiam nghal a, kan hmang rim nghal a nih kha. Keini lai lai, ‘Mobile phone-te chu rawn thleng ve sateh mahse kan nei leh phak chuang hlei lo’ng e,’ lo ti thinte pawhin a tel lova awm nuam ti lo khawp hialin kan hmang rim ve ta! A mak zawk ngei mai!!

Chutiang chu thil awmdan a ni a. Chutia SMS hmanga khaw lam hla taka mite nena ri lova kan inbiak theih tak hnuah chuan vawi tam tum tam SMS (Text message) kan dawngin kan thawnchhuak ve ta a; chumi chungchang chu ni lovin, ka message dawn thenkhat hi, inbox atanga ka delete hmaa dahthat tul ve tlata hriain, hetiang hian ka’n chhimthal bekang puahpui ve dawn a. Mi thenkhat tan chuan armit tet khuan ve mai mai lek kan ni ang tih ka ring chung chungin, thekhat tan vitamin te a lo ni ve mial thei bawk a. Mi inang sa inang kan nih vek loh avanga he khawvel hi khawvel a nih avangin ka inthlahrung duh ting ta lo.

Ka piancham lawmna atana, ‘Let wind blows away all the weariness and sadness, Let rain wash away your worries. Let Moon brings you romances, Let stars brings you love and let my SMS brings you happy birthday,’ tih ka dawnte hi chu mi phuahsa inthawn a an em avangin ka ngaihlu lutuk lova, sawichhuah kher ngai pawh ka ti lo.

Fiamthu lawm lo mihring hi kan tam lo maithei a. A lawm berte zinga mi ka nih ve ka inring. Chu chu hriain thiante hian an fiamthu hriat thar hi min thawn chamchi a. Thianpa Hranga’n Khasi-ho kahna fiamthu min thawnte pawh hi ka lawm ngang mai, han chhiar ve chhin teh – A khasi had three sons and he loved his youngest son most. In his will, the eldest got the house, middle got the money, and the youngest…his leather jacket and boots!!

Fiamthu lamah hi chuan thianpa Auhmuna hian a hriat apiang hi min hrilh lovin a awm thiam lova. Ani hi Mizorama fiamthu avanga mi hriat hlawh a ni bawk a. A awmna hmun apiang hi a ‘au hmun’ a ni maia, a fiamthu hriat apiang hi sawichhuak lovin a awm hlei thei lova; mi rawn thawn var thin. Zing, chhun, tlai, zan, zanrei, zing, a engamah hi a thlu lo. A rilrua a lan hun apiangah min thawn ni hmiang ka tia, ka chhanlet a phut hran lova, ka chhanlet loh pawhin min thawn a thulh chuang lo. Min thawn hnem ngang mai, thenkhat chauh hi han chhiar ve teh –

Restaurant-ah a thiante 4 a chawlhpui a, menu ziahnaah : 1) Momo, 2) Momo, 3) Momo!

Pa inren tih takah pre-paid mobile top-up pawh, ‘missed call pack’ hlir a thun

Inti press mi zetin MP thlan thar a interview ve a: Love song hi sual i ti em? Engnge i chawhmeh duhzawng? I nu nge thi hmasa se i tih i pa?

Kolasib MZP ten Kolasib tantlangtu National Highway chhe lutuk siamtha tura BRTF ho an ngen chhuah zawh hlim, kawngpui an siam lai khan kawng a khu thei bawk a; Vengthar leh Silchar Road kawng kama In neite tan awmngaihna a awm mang lo hial a. Khatih hunlai khan, ‘Vengthar leh Silchar Road chu kawng a khu bawk a, a nei deuh tan chuan vawkin te pawh laminate vek a tha khawp ang’ tihte hi a rawn ngaihtuahchhuak a!!

India ram inthlanpui dawna lar em em, Varun Gandhi-te kha fiamthu thawh nan a hmang a, ‘Rahul Gandhi-te cousin, tun hnaia politics-a rawn lar thar kha Hmelvarung Gandhi em ni kha?’ te hi a rawn ti a! ‘Real Madrid striker kha, Raul Gandhi an tia mi kha?’ te pawh a rawn ti!! ‘Union Home Minister P.Chidambaramthanga chu a tling leh maw!?’ te pawh mawle!!

Ka nuih tiza ber pawl zinga mi chu, ‘A tu leh fate an sual bawk a, tu mawng beng pawh a ni satliah lo, ‘Tu leh fa mawng, hmai, tukkhum, awbawr, nak, etc. beng’ a ni deh ber’ a tih hi a ni!

Pastor fapa, Mapuama a tih, Mamuana of Y2 Goal teho nena an inthawn thin, SMS chhiar har zet maite pawh hi min han share ve lawp lawp a, han chhiar ve teh – Qua uh loom lootoock a, ca chhuaque vague pay lou. Tea hyean ohm huhdham eelha uh nooam tuck tuck – (Khua a lum lutuk a, ka chhuak vak peih lo. Tihian awm hahdam ila a nuam tak tak)!! A peih thlak teh asin!

A thianpa nupui ruk thar a va en ve a, ‘E he, Drogba a va ang ve’!

….Br. YMA chuan a mamawh apiang hman turin thisen Unit 50 an pe. Thisen petute hi mipa 40, hmeichhia 9 leh pherh 1!!

An sikulah naupang an tam lo ve angreng. Naupang zawng zawng zingah Thangliana a thiam thei zawk!!

Advertisement : Delhi-a MBA zir duh tan spot admission at Ziri Store, Mimbung. Sumo counter kan ni bawk!!

Eden huanah khan mobile chu awm tawh se: ‘Ny ce. Ne t? Om my2 mi? Huan laia mi apple kh ei cin a, tui bon. Lo kl vt rh, k ei joh hmain’ !!

‘Thil tha tih ka tum ve leh ka sual leh thin’ tih hla phuahtu hi thil thalo tih a tum lai phei chuan a sual vet vet ang chu aw!!

Bike accident: ‘Helmet a hreng uluk bawk a, a lu chu a him pial mai’ ‘A taksa engnge a an?’ Kan zawng mek,’

Phaia khawsaho khuan an dam loh nikhua hian phai an pan ve tho ang em?

Tawk teh sen

Thian circle hrang hrang i nei ve ngei ang. I thiante zinga thenkhat chu i tel lova inkawm ngai miah lote pawh an ni anga, i tel lo pawhin a then chuan nuam an ti ve tho tho ang. Ka thian bial then zinga ka nuna hlimna tam tak min thlen thintu, Pu Sangtea (MCS) te, Awma (MZP) te leh thianpa Tawia te nena kan SMS inthawn thin hi a chang chuan a nuihzatthlak a, a chang chuan han zir chian hial mai chakawmte pawh a awm ve! Kan zinga a phanchang ber, tawng lam thiam elkhen; hmel lamah chuan ‘ka u’ min ti ve mai tura lang, tuiah pawh tla se ‘kang hlum’ tih tho tho tura mawi, mahse a bula awm loh nuam lo zeta mi awhfik thiam Pu Sangtea hian SMS chu a tawk thlum thei ber maiin ka hria. Awma te’n an lunglen changa, ‘Aw.. khaw’nge in awm tak ka lenrual te, engah mahriaktea min lo siam le,’ an han ti vete hi chu a kharchhawng tawngka deuh a, rui puam lungleng thu hla a ni mai mai ang tih a awl!

Kan Pu Sangtea chuan, ‘Ngaihni bang lo - lenrual lungduh kimtea hlim lai par tlana kan len lai nite kha,’ a’n ti te te a. A leng thlu ngang nge, a phuah thlum ve hrim hrim – Kian zai rel lo tuan tulin maw rualduh suihlung hlimtea len lai ni kham zai a rel le? Hmuh theih chang se hnampui len ka nuam e – a’n tih chhunzawm a. Tak tak a nih leh nih loh phei chu a hriat lohva. Min ngai ve hle niah kan han ngai thla chawt a!!

En teh, In lungtum ka ring nem maw tualtul kal lai kham lo lenna tlang dang, hel lai siali di thiang chhai iang lairil tuanna lamtluang iang e. Theih chang che khua hmunah, a ngur nun ngai lotea hlim ni par tlanin, zatlang relthang sirah hnawlin, nauang nuin ni amte’n chen ka nuam e. Thlunglu hai leh kalchawi her liai a pawi ne’maw, thangril tuan rel rual duhte – han tihte hi! Aizawl College-a a thawh lai ni se, a zirlaite hmaah han hrilhfiah vel sela, kil khat atangin han ngaithla ve ila, a ngaihnawm awm hi ka tia lo’m!!

Hna kan nei, tih tur a hrang, ngaihtuah a thuhmun lo; buaina a dang. Kar tawpah, chu pawh kar tawp apiangin a ni thei lo, thla khatah vawikhat pawh a ni lo, a remchan hun apiang kar tawp hi kan inkawmho theih hun a ni maia, a remchan hun hi a tam lo eltiang lehnghal a. Chutiang hun a lo thlen hun tur chu – buai em ema ni tin hun hmang thin tan chuan thlakhlelhawm a tling a. Tumah vengthawng lova kan nuih duar duar a, tu mitmei mah veng lova kan nghengtawlah, saiawnah hun chu keini pawhin kan hun hlim ber lai zingah kan chhiar ve thova, ani pawhin chutiang hun a lo thlen leh hun tur chu thlirin, ‘Khuanu’n tawn leh nan a tuahrem nikawl lo eng tur thlirin, hril zel nang e ngaih lai thu di, aw, kar mah hla se maw??’ a ti vawng vawng mai!

Chutiang hun kan han hmang a, puar el euhva uisa bai kan ei hnuah kan han inthen a, In a thleng hman lovang a tih turah hian - Mahriakte’n lunglen ka chhiar zan tlaiah - ngaih lungrun zaleng ngaiin, hlim lai ni kohkir theih chang lo, muala liam hnu hlim ni zawngte – a rawn ti leh hman thin a! Motor khalh pah chuan a type a rinawm si loh!!

Office-ah, tih tur nei lovin a thu mai mai anga, games a khelhpui thin lah ka awm hla ropui si, a lunglengin a rawn type a ni ngei ang – A pawi ngei mai lenna tlang dang, theih chang se kar dantu mual za tam sawn ka nuam e, chuti’n kar hla vangkhua fing khat iang a hnai mai tur – a rawn ti! A bei nalh viau mai! Chuti na na na, tun kar tawp chu khawnge, programme duang ila, kan ti a; kan han inrawnkhawm a. Keiniho zinga mikhual lo zet, kan hriat sa vek, keini pawh kan nihna ve tho a ni na a, hetia a rawn tih takah hian a nuihzatthlak zual a – Chunnu lunglian anka dam tawn nan, nghahlai ka rel zawk mai nang e runhmun chu! - A awm tho, a nupui a rai puar ul a, chutih laia hna tul pawh nilo, sum senga thiante bula kartawp hmang tura lo kal chu – keini pawh ni ila kan ngam loh tur a ni!!

A nupuiin nau a nei a, ka han SMS a – Lalmama nau sakhmel tha maw? Chun leh zua lawmna lo ni se, khuanu zarah damte’n leng se, Sialang lianin lo mam rawh se. A sakhming pawh a mawi ngei ang – ka han ti dek dek a - Ami zaleng dang zawng chhing zo nem maw, kim tlang leh sakhmel mawi chuang suh e, chun leh zua suihlung zawng a dum zo na e. Kan lawm a kim, kan hlim a sei, a sakhminga’n Lallawmkimi lo sa e – a u Lalmama’n – a rawn ti hnap mai!! A duai lo asin!

Tawng lova sawi teuh theihna, inhrilhrukna atana tha fahran, midangte nena kan inkar pawhhnai nana tha fahran, kawlvalenchham piah lam daiha awmte nen pawha hla pakhat min saktir theitu SMS hi a fuh char char ngawt mai!!

Facebook

Keimah

Visitor Since Feb 09

Khawi lam atangin nge?

online

Followers

Lairil

Mihring ngaihtuahna LAIRIL hi mihringin duhnate, awhna te, hlauhna te, thlamuanna te, hlimna te, lawmna te, lungngaihna te, thinrimna te, chapona te, duhamna te, itsikna te, mahni hmasialna te, hmangaihna te, duhsakna te, engkim mai; mihringa mihrinna siamtu leh neitu a nih avangin a va pawimawh tehlul em!

Nuihtirtu che kha I thinlung a ni a. I tah theihna te, thil mawi leh mawi lo i thliar thiamna te pawh kha thildang a ni chuang lova; khaw lum leh khaw vawt, hlauhawm leh muanawm, hrehawm leh nuam I thliar hran theihna pawh chuti tho.

A chang chuan kan hmuh leh hriat ngeite pawh hi dawt te, a lem te a lo ni thei a! He thinlungin a ngaihtuah hi a lem a ni thei ang em le? Mitin a hmuh a, bengin a hriat avanga duhna leh thinlung LAIRILin a duhna hi a inzawm ang em le? A hrang ni ta se khawii chu nge dik zawk ang? Khawii chu nge tha zawk a, tlo zawk ang aw?

Kan mita kan hmuh leh benga kan hriat te, rilrua kan ngaihtuahna te zinga a tam zawk hi he kan mihrin chhung hian kan theihnghilh leh thin em? Kan theihnghilh tawhte hi kan hrechhuak leh thin em? Thinlung hi bum hmang, chhe lailet der em ni? (Bible – Jeremia 17:9)

Recent Comments

Grab This Widget

Twitter Updates

    follow me on Twitter