Zu aiah Tuisik (Wine into water)  

Posted by Hriatpuia Pa

Khuangchawi thla, tahrik ni 30, 1954 a Arabi (Georgia, USA) a piang, Anthony T. Graham Brown hi American Country Singer lar a ni a. 1986 atangin hla record tanin, Grammy Award pahnih lai a dawng tawh a. Troyal Garth Brooks aia lar hmasa, album 13 zet siam a, a hlate pawh Billboard Hot Country Songs Charts a tel reng reng, a singles pathum - Hell and High Water, Don't Go to Strangers leh Darlene te phei chu Number One ni thei, a dang 8 lai top 10 a awm bawk a ni a; pa nep lo tak chu a ni.

Chu mihring chuan a larnate, a hmingthanna leh a hlawhtlinnate chu amah Siamtu Pathian tan hmang lovin zu bawiha luhna kawngkaah a hmang a. A sum lakluh zozaite chuan In leh lo leh rosumte leiin nei mahse hlimna a lei tel lova. A nupui Sheila Brown leh a fapate tan 'pa' a tling zo lo. Zu chuan mite hmuh leh hriat phak aia hniamah a hnuklut a. A ropuina chuan hringnun puk thimah a khung ta hlauh a ni.

Chu mihring siamthat nan chuan khawdur mai a tawk lova, thlipui a ngai niin a lang. A nupui mittuiin a zu um a paihtir lova, a fapa tap riin a zu no a thlahtir lova; a fapa a kuah lohna lam kutin zu no a keng zui zel a ni!

Valentine's Day-a a nupui hmangaihna leh beidawnna inpawlh luangliamin lehkhathawn phek 16 zet a thawn hmangin hringnun kawng dik atanga a vahbo hlat tawhzia a hmuhtir a. 'Lalpa, tunah ngei hian ka zu in sim ka duh, min pui rawh,' tiin tawngtai mahse, a bawih rinawm atana lawmluta, nghet taka lo kuah tawhtu thim lal chuan awlsam takin a chhuah bik hauh lo.

Chu nun hrehawm, beidawnna vawrtawp, beiseina leh beisei tur zawng zawng a bo hnuah chuan tanpuitu a au a. Chu a auh chu tu dang ni lovin, mangan laia tanpui vartu hnai reng, amah ringa pantute tana inhumhimna kulh nghet, chakna leh theihna nei tawh lote tana chakna petu, mamawh chhanna, Kana khuaa inneihnaa tui Uain-a chantirtu, Nazareth Isua kha a ni.


Amah avangin Pathian hnenah a nupui ngei pawh vawi tam a tawngtai tawh tih a hria a, a tana dilna chu Pathianin a dawng hnem tawh tih pawh a ngaihtuah phak. Vawikhat chauh dil leh pawh a inthlahrung tawh a, chuti chung chung chuan, a hringnuna indona chu amah maiin hneh tumin a bei tawh a, a hneh rual loh indona a hmachhawn tih a hre si a, tanpuitu a au lo thei lo.

You've hear a multitude of prayers on my behalf
I pray that one more is not too much to ask
I've tried to fight this battle by myself
But it's a war that I can't win without your help

A nun avangin amah hmangaihtu leh ani pawhin a hmangaihte chu hliamin an awm a. Amah hmangaihtute chu beidawnna khurah a namthla lek lek fo tih a hmu. A zu um chu a paih loh chuan hmangaih taka enkawl a, a tana tawngtai thinte chakna chuan eng chena rei nge a daih ang? Chu zu um chu engkim chunga thuneitu hnena a hlan loh chuan engmahin a paihtir thei si lo, chu chu a paih si loh chuan a hmalam hun a ngaihtuah ngam bawk si lo!

So many times I've hurt the ones I love
I pushed them to the edge of giving up
They've stood by me but how much can they stand
If I don't put this bottle in you hands

Chu a nun chu a hria a, tlansan a duh. A chakna hmangin a bei a, a hneh lova. Van lam hawiin a kut a hum ruh a, that a tumna avanga hrehawm a tawrhna chuan chuanglam rorelna pawh a demtir lek lek mai! Mahse chu a thiltih avang chuan engmah a hmu lova, zahngaihna leh thilmak chauh lo chuan a tidam zo lovang.

I shook my fist at heaven for all the hell that I've been through
Now I'm beggin' for forgiveness and a miracle from you

A hla ruahthamloh a phuah a, a sakpuia, nuamti taka a hmeh thin a Piano chu a zu nghei avanga kut khur der der chungin a hmet a. Thiam a intihna te, ropui a intihnate chuan a kiansan vek tawh. A dinhmun chu a enchiana a ngaihtuah chian poh leh a hmu chiang a, chu aia nun khuarkhurum thuk zawkah chuan tlak leh ngaihna a awm tawh lo tih a hria. Tui Uaiina chantirtu hnenah chuan thingthiin, a nuna zu pawimawhna leh hnathawh zawng zawng chu tuisika chantir tura ngen a tul a ti a; mittui tla chungin a thingthi a.......

To-night I'm as low as any man can go
I'm down and I can't fall much farther
And once upon a time you turned the water into wine
Now on my knees I'm turning to you father
Could you help me turn the wine back into water

Eng ang mihring pawh ni ila, he khawvela kan pian chhuah tawh chuan duhthlang theia siam kan ni a, kan nunah keini aia thu an awm lova, kan duhthlanna hmang thei turin min siamtu Pathian pawhin zalenna min pe. Mahse chu duhthlan theihna zalenna kan neih chu kan hmang thiam tawk lo thin a, min siamtu Pathian vahbosana pensan nan kan hmang zawk fo. A malsawmna kan dawnte chuan mal min sawmtu min hliah a, min siamtu chu a thilsiam dang vangin kan hmu phak thin lo.

Eng dinhmunah pawh ding ila, eng ang pawhin sual ila, kan Pathian ropui hi ban phak lohvah a awm ngai lo! Kan harsatna chu eng pawh nise hneh theih loh a nei lova, eng natna pawh tuar ila, tihdam theih loh a nei lo. Kan nuna sual thiltihte chu thlarau thara thlak turin a inpeih reng a, mahse chumi a thlen nan chuan mihring duhthlan theihna zalenna khan Pathian a thlan a ngai a; a nuna thusawi tur leh thu nei tura Pathian a sawm a ngai thin.

Sual khur thuk takah tlain, chu lam kawng chu hun rei tak lo zawh tawh mah ila, khawtlang leh u leh naute, chhung leh khatte pawhin min endawngin min thinhrik tawh mahse, danglam ve ngai lo kan Pathian chu a la pangngai reng a! Hmana Kana khuaa inneihnaa tui uaiina chantirtu kha a la ni reng a, a lam kan hawi chuan kan dilna ngaithlaa, min tanpui turin englai pawhin a inpeih reng a ni.

Hlim Takin - Swine Flu Nen  

Posted by Hriatpuia Pa

Swine Flu (H1N1) a lar a. Khawvel ram hrang hrangah a darh tawh a, mitin an ralkhel a; a bik takin India ram chu he hriin a sawisak nasat pawl kan ni awm e. Thihna leh a vei tam lamah a nasa ber kan nih loh pawhin, he hri avanga buai nasa ber pawl chu kan ni maithei.

He thu ziah lai (Aug. 21, 2009) hian khawvel pumah Swine Flu vanga thi hi 1800 vel tling tawha sawi a ni a. India ramah pawh mi 48 an thi tawh.

World Health Organisation (WHO) chuan khawvel pumah he natna hi mihring tluklehdingawn 2 velin an vei dawn niin a chhut a. Ram thang mek (developing countries) ah he natna hi a darh chak lehzual dawn niin sawi a ni bawk.

Hetianga hripui leng thin te, chutiangin mihring a suat puk puk dante chu lehkhabu leh internet-ah chhiar sen loh a awm a, chhui zui lo ila. Amaherawhchu hetiang dinhmuna kan awm mek lai, Swine Flu nena kan lenho mek lai hian eng ang rilru pu tur nge kan nih tih hi ngaihtuah tham a ni.

Khawvela piang tawh phawt hi chu thi tur kan ni a, chumi avang chuan ni tin, thla tin, kum tinin khawvela cheng mihringte hi kan thi reng a. Mithiamte chuan hritlang khawsik pangngai (Ordinary/Common flu) avang hian kum tin mihring nuai hnih atanga nuai 5 vel an thi ziah niin an chhut a. A chhan chu eng pawh nise, kum tinin, khawvel pumah mihring maktaduai 56 vel kan thi ziah a ni.

Chhan hrang hrang tam tak a awm thei a. Khawvel boruak inthlak (climate change) avanga natna hrang hrang avangin kum tin mi 150,000 vel an thi ziah ni a chhut a ni a; WHO chuan 2030 ah phei chuan kum khat chhunga climate change vanga thi hi nuai 3 vel an tling dawn niin a chhut.

Lung natna avangin kum khatah mihring maktaduai 17 vel an thi ziahin, Cancer vangin maktaduai 7 vel an thi ziah bawk ni a chhut a ni a. AIDS avanga thihna pawh kum tin maktaduai 3 vel a thleng ziah bawk a. Zu vangin kum tin mi maktaduai 2 aia tam an thi ziah bawk a. Khawvela ram changkang ber, USA ah meuh pawh khuan kum tinin Doctor leh damdawiina hnathawkte tihsual palh (hospital medical error) vangin mi nuai 2 dawn an thi ziah nia chhut a ni a. USA ah pawh chutiang a nih chuan, khawvel hmun dangah chuan engzat nge a thlen ang tih hi chhut phak pawh a ni lo hial ang.

Ni e, heng thihna hrang hrangte atang hian, Swine Flu tel lo pawh hian mihring hi kan thi reng tih a lang chiang a. Thi tura piang kan nih miau avangin he thihna hi kan pumpelh thei lova; kan thi reng a, kan thi mek a, kan la thi zel dawn tih hi ngaihtuah miah lo pawha sawilawk theih a ni.

Chutiang chu a nih mek laiin Swine Flu a rawn chhuak a, kan buai ta nuai nuai mai! He hrileng hi kan theihtawpa kan do tur a ni ang, he hrileng lak atanga inven te pawh kan theih tawkah kan tih tur a ni ngei ang. Chuti chu ni mahse heti em ema lo talbuai (panic) erawh hi chu, kan ngaihtuah chian loh vang a ni thei ang.

Swine Flu hi leng lovin, natna dang pawhin min tlakbuak lo mahse, he khawvela mihringte zingah hian dam hlen tur kan awm lova, eng chen pawh dam ila, kan la thi tho tho dawn. Chu chu kan hre vek a, chuti chung chuan thihna hi kan tawh tur, kan chunga tla ve thei niah ngai mah ila, thi tur erawh chuan tumah hian kan indah thiam meuh lo. Thihna hi kan hlau emaw hlau lo emaw, kan tum emaw tum lo emaw, mihring tan pumpelh theih a ni lova, kan hmabaka awm vek a ni tih hi chiang ila. A chhan chu eng pawh nise - Swine Flu emaw flu lo emaw pawh nise - kan la thi dawn tihah hian chiang ila, chu chuan nunkawng dik min kawhhmuh theih a rinawm a; he Swine Flu pawh hi pawmdan kan thiam ngei ang.

John Donne (1572-1631) chuan thihna hi a'n hlau lo khawp a, 'I tur leh ralthuam tha ber ber nen inthuamin, khawvela mi chi hrang hrangte chu i chhiahhlawhah dah mah la, min tihlum thei lova, rei lote atan chauh min muthilhtir mai a ni. Chu muthilhna chu a reh hunah chuan chatuan atan kan harh tawh thung anga, thihna a awm tawh lovang. Thihna, chutih hunah chuan i thi ve tawh zawk ang' (Death Be Not Proud) a ti a. J. McGranahan (1867 - 1937) pawhin, 'Thihnate hlau tawp lo turin, kan nunna thuhruk a ni,' (Nangni Chhandam Fate Tho R'u - KHB No. 398) a ti bawk.

He Swine Flu hi mawl leh â taka lo dawnsawn tur chu a ni lova, chutih lai erawh chuan kan hmabak hi chiang taka kan chhut a, kan nihna dik taka kan chian erawh chuan hlauhna awmze nei lo lak ata inthiarfihlimin, Swine Flu nen pawh hlim takin kan leng thei ngei ang.

Rose Par A Til  

Posted by Hriatpuia Pa

Aih, nilo, ni lul love........Lalpa leh!
A ni thei dawn em ni??
Mak ka va ti tehlul em!!

He khawvel lungngaihna, hrehawmna leh nawmnate tem tura khawvel êng ka hmuh ve tan tirh atanga ka hmangaih ber chungah hetiang thil rapthlak lutuk hi a thleng thei dawn em ni? Ka hmangaih, ka thinlung zawng zawng neitu, ka duat, ka enchimloh; ka nunna ai pawha ka hmangaih chungah kher kher engah nge Khuanu pawh hian a thlentir le!??

Vantirhkoh aia thianghlim, pawisawi lo, nunnem leh zaidam, sualna tem chhinte chu sawi loh a rilruah pawh lut ngailo a nihzia hre chiangtu ka ni a; eng ang pawhin awm tehrêng se ka phatsan thei dawn em ni?? Nilo, ka phatsan tur a ni lo. Ka tana a hmangaihna a hlan lai hmelte, ka hmangaihna kuta ka kuah laia a lungawi hmelte kha ka theihnghilh thei lo; lo thei ta tehrêng pawh ni ila ka phal chai lo mai.

Nichin lawka thlaphang hmel, dang sawp sawpa min en a, inthiamloh hmel taka min en lai khan hnemtu a ngai tih ka hria a; hnem theitu pawh ka hai lo. A rilru natzia a hmel atangin ka hriatpui takzet a, a inthiamlo hmelte, a lungngai hmelte leh a mitmeng pawisawilo lutuk thinin mangang hmel taka min en ngawih ngawih lai khan hnemtu a ngai tih ka hria a; mahse, hnem turin ka theihnain a tlin thlawt lo. Ka kha a chih zova, ka bing mup mup a, mihring hi rilru nat avanga puak keh thei chu ni sela he thu ziak tur hi ka awm tawp lovang.

Doctor hnenah chuan rilrua rinhlelhna, beiseina, beidawnna leh mak tihna inpawlhsawp avanga aw tham tuak chungin, “Ka pu, tihsual a awm chu a ni si lova maw?” ka’n ti a. “A pawi ngawt mai, hetiang hi tihsual har tak a ni. Ma’rawhchu thil fello palh chu a awm ve thei tho,” tih chu chhanna ka hmuh chhun a ni a; hriat loh inhrilhna tawngkam satliah ai mahin inhnemna tawngkam a ni mah mah zawk lehnghal!

Rinhlelh rual a ni lo. Khawvela ka hmangaih ber, ka rilru leh ngaihtuahna zawng zawng ka chhunkhawmna, ka hmangaih, runlum nuthai atana ka thlan, ani pawhin a fate Pa leh atana Pasastha ni tura min thlangtu ngei chuan natna tihbaiawm AIDS a vei a nih chu!!

Nizan lawk khan kan inhmangaihna tipuitling tura kan pahniha chhungkua kan din theihna turin ruahmanna kan siam fel a. Theihtawpa ka tana a rinawmna te, lehkha a zir chhante tihpuitlina a han awm tur a rilrua a suangtuahna avangin a hlim tih hriat tak maia a biang tai tek maite kha ka mitthlaah a cham reh thei lo. Thil tam tak leh zawhna chhan sen loh ka rilruah a rawn lut zut zut a. Mahse, a rilru leh ngaih -tuahna tihdanglam a, he hmun râpthlak - kan tana thu dengkhawng lutuk ber mai kan hriatna hmun - hi chhuahsan thuai phawt a ngai.

Insum tih hriat takin ka hnungah min zui a. Mize zawi mi leh tluang tlam a nih tehlul vei nen, a rilrua phurrit nasa lutuk maiin a han delh lehnghal phei chu ka tan chuan hmuh a hrehawm takzet mai. Ka Car chhunga kan lut chiah chu a tap chhuak ta hawm hawm a. Theihtawpa hnem tumin ka awmah ka pawm bei a, a sam chu ka’n zut-sak a. Ka thinlung chuan hnemna thu chitinreng sawi duh mahse ka kâ chuan a sawi thei tlat lo. Ka dang a ro zova, thusawi turin chakna ka nei hlawl lo a ni. Ka biangah chuan mittui a rawn luang zawih zawih a, chu chu ka hmangaih ka hnem theihna sang ber a ni rih mai.

Ngawi rengin Car chuan an In thleng kan inphur phei a. Kan thlen veleh a chhuk a, min en a, a hmui a pet a, a mittui a khap per sawk a; a kal ta nghal a. An gate a luh dawn thleng chuan ka thlir zui vawng vawng a. Rawn hawi let miah lovin a lut nghal a.

* * * * * * * * * *

Tlai ninawm tak a liam a, zan a nih thleng chuan ka rilru-ah eng dang mah a lut thei lo. Chaw ka lem thei lova, khawi dang kal zai ka rel thei hek lo. Thla eng chuan ka pindan chu a rawn chhun eng raih a, zan danga ka thlir nin ngai loh Chhawrthlapui chuan zanin zet chu ka tan awmzia a nei tlem ngei mai. Kan kawmchhak lawka Biak In ah pawh inkhawm zan zan dang ang bawkin khuang a ri dup dup a, inkhawmho an zai rual thup thup a. Thil engkim chuan an nihphung pangngai an hloh lo. Ka pindan banga Ronaldo thlalak ka tar pawh a nuih ngaiin a la nui sang a, ka lehkha ziahna dawhkana ka sana tê pawh a kal ngaiin a la kal beuh beuh zel bawk. Kei erawh zawng mihring ka tling lo a-chha chu a ni. Ka hmangaih ber chu thi si lovin a lu ka sun a, a na ka ti. Ka khumah ka bawk a, kan pahniha thlalak ka en a; ka rilru tawt up up chuan kian zai rel a tum lo. Kan hlim lai ka dawnkir a, induh leh inthlahlel tawn taka hmangaihna kan inhlan laite kha ka dawnkir a ni. ‘Hmangaihna dik tak chu pakhat bak a awm thei lova, mi pakhat leh mi pakhat inkarah a lo piang a, chu chu a nung reng a, a lo thanglian zel a; mawi takin a parvul thin. Chu hmangaihna dik tak chu eng lai mahin a reh thei lova, a kiam deuh thei hek lo. Lui tui lianin a kama hnawl a liampui duak thin angin hun leh kum tam liam pawhin a liampui ve thei lova, a neitu mihring dam chhung chu dairial a chang thei lo’ tih thuziak ka pek laia a nui hmelte, a biangsum khuar kek maite kha aw..............

Aw, hetianga tapa, indawm-kun bak tih theih ka nei ta si lova maw? Eng vang nge? Eng vang nge ni takzet??

Tettê atanga inkawp kan nih vang ni lovin, ka hmangaih em avangin ka ringhlel ngai lova, ka phal hek lo. Inthiam lo chungin ka hmangaih, ka damchhan ni a ka hriat leh ka lei hlimna chu rinhlelhna tur ka zawng ta a ni.

A Nu leh Pa, a chhungte AIDS vei an awm lova, a Pa phei chu Kohhran Upa, mifel leh mitin fak huai huai a ni. An chhungkua atanga kai a ni mawlh lovang. Thisen pek ngai khawpin a dam loh ka hre lova, chutiang turin tawhsual a tawh ka hre bawk lo. Drugs a ti thin em ni? Teuh lo. Hmeichhiaah mah a ze zawi mi, tualchai tam lem lo leh mitin entawn, mi Nu leh Pa in an fate zilhna atana an hman thin a nih kha; Drugs zawng a ti lo tawp ang. A nih chuan eng vang nge ni a ang?

Ka kut hmawr pawha ka khawih phal loh, ka ta a nih hun atana ka khek khal, duat taka ka khawi ni a ka hriat chu midangin min lo thliahsak ta a ni thei ang em??

* * * * * * *

Ka jacket ka ha a, Car chabi ka la a, ka inkhalh chhuak ta nghal a. An In ka va thlen chuan ka sana ka en a, dar 8:45 a ni a.

An door bell chu ka han hmet ri a, amah ngei chuan kawngka mi rawn hawn a. Thutak hmel takin ka mitah tak min en a, engmah ka sawi lo. Ka kal pel a, inkawmna pindan lamah chuan ka pheisan daih a. Mi rawn zui a, ka bulah chuan a thu a; ngawi rengin T.V. chu kan en dun a.

“Eng vang nge?” han tih tawl mai tuma ka kâ ka ân dawn lai takin, “Sena, min ngaidam thei lovang tih ka ring,” tiin mi rawn tawng khalh a. Ka mur uai uai a, ka en ngai ka en reng a; ka ngawi reng a. Amah vek chuan,”Nang chauh hi ka hmangaih che a, midang tumah ngawihzawng melhin ka la melh chhin ngai hek lo,” a ti a. Ka la ngawi reng a, ka hawi sawn hek lo.

“Ka laka i thatnate, i rinawmnate leh min hmangaihnate avang hian ka lawm takzet a, chumi rul tura i nupui nih a, i rawngbawl ka chak ber thin. Mahse, tunah chuan engmah zep theih a ni lova, a sawt tawh bawk hek lo,” a ti a. Ka ngawi reng a, ka kut ka hum ruh tang tang a. A sawi zawm zel a. “MBBS ka zuk zir lai, a kum hnihnaah khan zankhat chu ka thiante nen Cinema kan en a..” a chawl dat a, a mittui chu a rawmawl-in a han hru zauh a.

“Kan Cinema en haw chu vanduaithlak takin ka thiante nen chuan kan inhloh ta daih a, ka tih ngaihna hre lo chuan taxi ka la ta a. Taxi driver chuan nui vur vur chungin ka kal duhna min zawt a, chhan pawh ka chhan zawh hmain a tlan ta nghal a. Rei fe mi tlanpui hnuah chuan hmun fianrial deuh maiah hian taxi chu a tiding a, ka lam chu rawn hawiin min nuih leh ta vur vur a. Ka hlau lutuk chu awrawl tawpin tanpuitu zawngin ka au ta chiam a. Chutih lai tak chuan vai tlangval pakhat hi motorcycle-a chungin kan zawn a rawn thleng hlauh mai a. Ka mangang au thawm chu a hriatin kan bulah chuan a rawn ding a, min rawn chhan ta a ni,” a ti a.

Ka rilru-ah chuan engkim chiang thawkhat tho mahse a thusawi chu ka ngaithla chhunzawm zel a. “Chu pa chuan ka awmna min zawt a, ka sawi hnu chuan, ‘Hei, zan a rei tawh si, kan Inah i riak anga, naktuk khaw enah ka va thlah dawn che nia,’ min ti a. Han hnial ka tum zet na a, duh thlang thei dinhmuna ka din miau loh avangin an In lam chu kan pan ta a. An In kan va thlen chuan thei tui ni awm tak hi min pe a, ‘I dangro a ziaawm deuh ang. Helaiah hian i mu anga, i bul pindanah hian ka riak dawn a, hlauh tur a awm tawh loh hi; naktukah ka va thlah ang che,’ a ti a, a nui var var a. A thil mi pek chu ngaihthatlohna nei hauh lovin ka in ta a. Ka lem chiah tih chuan ka za chuai chuai a, nui var var chunga mi rawn pan laite pawh chuan hnar nachang rêng rêng ka hre ta lova. Ka kawr mi phelhsak a, a duhtawkin mi suasam ta a ni. A duhtawk a ngah hnu pawh chuan ka la kham ta lo cheu a, ka la pawmbet tlat a.....................”

A sawi zawm zel na a, a thusawi engmah ka hre mumal tawh lo. A thusawi chuan ka thinlung a vit a, a na ka ti takzet mai. Ka mittui chu tih-tlak loh hram tum mah ila, dan sen rual a ni lo. Ka biangah chuan a luang zawih zawih a; ka thil hmuh chu a phe ruai bawk a.

Ka ding hluai a, a mitah tak ka en a. Theihtawpa insum chungin, “Mangtha.........F.” ka ti a. Ka chhuahsan ta nghal a.

Man Nei Tlawmngaihna ?  

Posted by Hriatpuia Pa

Chawngbawla, Khuangchera leh Taitesena te an awm tawh lo. Vanapa leh Neuva pawh an ngaihawm thlawn. An tlawmngaihna avanga hriatreng hlawh an ni bawk a, lu suk an peih lohzia te, kawthalovin a zut vak avanga chawlhkar khat lai an khumbet thute leh Sanghal sarep leh Sazuk zangti aia Tumbu thukphum leh Dawltawm bawl an duh zawk zia te pawh sawilan a ni ngai lova; chutiang chanchin an neih loh vangte pawh chu a ni mahna.

A ho hle mai!

Thangzachhinga kha Vanapa a nih theih nan tu emaw ber kha chuan a tlawmngaih neih a ni maithei a. An inneih zante khan an invin nasa ang em? Vana nu kha nu ropui tak a nih loh pawhin sehhel ve tak a ni maithei, an inneih dawnte khan a thiannu te pawhin thingphurh leh tuichawi pahte pawhin an zilh fo maithei. He nu hi awm ta lo se, kan Zorama Hall hmingthang ber hi ‘Ambedkar Memorial Hall’ a ni lovang tih tunge sawi thei? Hman hmanah, Lal Solomona meuh pawh khan hmeichhe hmeltha pakhat vangin a leidote remna saui a tanpui tih a hriat vang a ni thei ang em – he nuin thinchhe bawrlawk Thangzachhinga a’n neih ngawt maina chhan hi?

Chutiang thu ho mai mai ngaihtuah takah chuan, a arbawm tah chungchangte pawh ngaihtuahnaah a lo lang zut zut mai! Thinchhe khing tawp Thangzachhinga khan an khuaa mi zawng zawng a nih em loh pawhin an veng chhungah tal kha chuan tihthinrim a ngah ngei dawn tih hi a chiang a. Thinnel leh zaidam a zir lai khan a lo ankhum tawh mi engemawzat leh tleirawl hawklakte khan a arbawm tah laite kha an han phingchilsak vel ngei ang a! Arbawm pakhat tah nan khan thla khat a hman hial i ring ve em?

Nopui nena chawimawi hlawhna ni mahse tlawmngaihna khan hlawkna aiin channa lam rim a nam a. Hmingthatna leh mite ngaihsan hlawhna ni mahse, chumi tlang thengthaw nuam lawnkai nan chuan zan thim tam tak te, luikawr dung khawkrawk, kham tihbaiawm leh suar rapthlak zet zet zawh chhuaha paltlang a ngai a. Ruahpuivanawn leh ni sa rum rut tuar lova ban tlang ngawt theih a ni lova. Vangvatseitial leh tho thlarang te, Nghal mal hliam leh zuanbak pangang thlengin tawn tlang a ngai a. Hnimpik bawn leh zawng luro kal kahlen loh theih a ni lo. Sakei hahum hmaa zam loh thiam a ngai a, Savawm hmuh hnaih hreh lem lohte pawh a tul. Thimhmul leh khuantevik pawh ni se, phurdan ngai renga phur loh a rem lo.

Zawltling vawn nat nei chi, hmangaihna avanga artui chhum pum khat seh keh thei lo tan Nopui dawm chu kawlvalenchhama lunghlu thami ang mai a ni a. Chhuan khat ei loh vanga tamchhawl thin tan a tina tin chi a ni lova. Ruahthimpui leh huihchhuk thli a tleh changa pawnpui hnuaia biru thin tan lek phei chuan vana rah ang a ni hial ang.

Tlawmngai thin thlah kal zelte hian a chang chuan Mizo tlawmngaihna kha kan hmu fiah thiam tawh mang lova, kan sel ta fo mai! Nopui dawm a, lal In bathlar langsar laia tarlan lansarh duh vanga tlawmngai mai mai, mahni thatna vanga midangte tana inpekna tel lo, chawimawina lallukhum khum duh vang chauhahte kan puhthlu ta hial mai!! Mahse, Mizo pasaltha, tlawmngai hmingthangte khan zan engzat nge rampalailengah, chemtum lukhamin mutmu ang tuah ang? Sakei hniak leh kawlphe karah tamchhawlin vawi engzatnge an awm ang?

Thut pindan thutthleng dupa thu chunga football inkhel en te, concert leh huau huau chitin mai mitthla tur an nei ve lova. Mahse leng len ar khuan ruala mualveng nula In pan phurawmdan an hria a, mi hmuh loh lai remchanga lengi vei melh te pawh an tan chuan thlakhlelhawm tham a ni ve tho a sin!

Tlawmngai tura hruaitute phut chhuah ngai tunlai Mizo thalaite hian tlawmngaih awmzia engtinnge kan hriat ang aw? Phut chhuah leh nawr chhuah chawp tlawmngaihna hmangin khawtlang tan kan phek chhuak ve sasawi a, chuti chung pawhin kan theihna zawng zawng kan la hmang phal mang lova. Kan thiam zawng pelin kan tlawmngai thei ta mang hauh lo lehnghal! Khawtlang tan a nih chuan lupan hnathawhin kan thawk a, hlawh nei lova ni hnih khat kan inpek chuan kan kumkhaw sawi a tling dawn dawn a, kan hmai a uang viau zel mai!

Tunlaiah chuan tlawmngai nih a harsa tawh vak lo. Zanlaia mi ruang zawna khaw karkawng kham bakbahai tak tak kal ngai a awm tawh lova, mut tui lai a ni emaw, mang ropui tak neih lai a ni emaw sawi theih hauh lohva, ‘Sa a tla e,’ tih thawm vanga thawhphan awm hauh lova tlanchhuah nghal a ngai tawh hek lo. Bus chhungah, hmeichhia leh tar chaklo zawkte tana thutna han ken zeuh té maite kha tlawmngaihna a ni der tawh a! Tunlai Zoram thalaite tlawmngaihna lamchhuahtirna langsar ber chu mitthi Ina tlaivar a ni awm e. Mi In lumah, electric eng hnuaiah, thingpui leh a hmeh nen, peih lo tan zai loh pawh a mawi lohna em em awm lo a ni tawh lehnghal! A va hahdamthlak tawh em!

Huaisen, ral hrat, tuarchhel leh zaidam hmingthang kan pasaltha kal tate hun leh tun hun hi khaikhina sawi pawlh chi a ni kher lovang. Nasa takin he Zo hnam hian hma a sawn a, khawtlang nun leh Inchhungkhur inrelbawlna a danglam a; eizawnna leh inthenawm khawvennaa kan rilru putzia thlengin a inthlak danglam tawh. Mawi kan tih a danglam zo tawh a, nalh kan tih a hrang tawh a. Kan ngaihsan a inthlak a, zahawm leh ropui kan tih pawh a inang tawh lo.

Chuti chu ni tawhin, Zamzo aiin Anthurium mawi tawh mahse, he Zoram leh Zo hnamah hian, khawi hmunah pawh tlawmngaihna lanchhuahtir a la ngai ta reng a. Lanchhuahtir dan danglamin, tlawmngai tura tih turte pawh nasa takin inthlak tawh mah sela, tlawmngaihna zepui kha chu a awmna ngaiah a la awm reng a ni. Veng leh khawtlang tinah, mahni theihna leh thiamna zawna tlawmngaih chhuah a la tul reng a. Hlawh leh hlawkna awm miah lo chu sawi loh, mahni tana heksak leh channa ni zawk chiang saa ‘Mizo nih’ a ngaih chang a la awm fo a ni.

Man neia tlawmngaih tumte, tlawmngai thinte pawh awm theih a ni tawh a ni maithei. Veng leh khawtlang tana inkhelh te, hnam lam intihsiaknaa telte, inhruipawha tel te; a mak khawp mai – thenkhat hi chuan, ‘hlawh nei lovin ka thei lo’ an ti ta hial mai! An tlawmngaihnain man a nei a ni maithei. Mahni theih chin china he Zoram leh Zo hnam tana inpek hi tlawmngaihna a nih loh chuan engnge ni ang? Chu tlawmngaihna chuan man a nei ta em ni? Khawhar Ina tlaivarte hian hlawh phut ta se, khuang vawtute hian zan khatah ‘rate’ insiam se, hlahriltute pawh hian, ‘Hla khatah cheng chuti zat chu ka hlawh thin,’ ti ta se a mak ngawt ang! YMA member, thlan laia chhuakte hian ruang pakhat zelah ‘rate’ nei ta se; chu chu YMA sumah lut ta bawk se, a mak thei awm mang e!!

Mizo tlawmngaihna hian man a nei ngei a, mahse a man chu a tlawmngaia te tel tur ni lovin, an pek zawk tur a ni dawn lo’m ni??

Facebook

Keimah

Visitor Since Feb 09

Khawi lam atangin nge?

online

Followers

Lairil

Mihring ngaihtuahna LAIRIL hi mihringin duhnate, awhna te, hlauhna te, thlamuanna te, hlimna te, lawmna te, lungngaihna te, thinrimna te, chapona te, duhamna te, itsikna te, mahni hmasialna te, hmangaihna te, duhsakna te, engkim mai; mihringa mihrinna siamtu leh neitu a nih avangin a va pawimawh tehlul em!

Nuihtirtu che kha I thinlung a ni a. I tah theihna te, thil mawi leh mawi lo i thliar thiamna te pawh kha thildang a ni chuang lova; khaw lum leh khaw vawt, hlauhawm leh muanawm, hrehawm leh nuam I thliar hran theihna pawh chuti tho.

A chang chuan kan hmuh leh hriat ngeite pawh hi dawt te, a lem te a lo ni thei a! He thinlungin a ngaihtuah hi a lem a ni thei ang em le? Mitin a hmuh a, bengin a hriat avanga duhna leh thinlung LAIRILin a duhna hi a inzawm ang em le? A hrang ni ta se khawii chu nge dik zawk ang? Khawii chu nge tha zawk a, tlo zawk ang aw?

Kan mita kan hmuh leh benga kan hriat te, rilrua kan ngaihtuahna te zinga a tam zawk hi he kan mihrin chhung hian kan theihnghilh leh thin em? Kan theihnghilh tawhte hi kan hrechhuak leh thin em? Thinlung hi bum hmang, chhe lailet der em ni? (Bible – Jeremia 17:9)

Recent Comments

Grab This Widget

Twitter Updates

    follow me on Twitter