Untitled  

Posted by Hriatpuia Pa

(Kolasib chanchinbu hlun ber TURNIPUI in January ni 20 khan Silver Jubilee an lawm a. Souvenir an buatsaihah 'Nang Editor teh, kan buai em mai,' min ti a, ka Editor ve ta ngawt a. Tuna i thu chhiar tur hi chuta ka Editorial atanga a then lai siamthat leh paih then etc. a ni a. Blog khawhar lutuk tur ven nan chauh a ni e.. Tak a, ni 20, Jan, 10 hian www.turnipui.com pawh tlawh theiha hawn nghal a ni tak e!! I lo lut ve thin dawn nia.. )

Mizoram chanchinbu-mite zingah chawimawi tlak leh phu tam tak an awm rualin, chawimawi leh fak tlak loh hi an tam ve khawp mai a, zep rual a ni lo. Mi thenkhat chuan thahnemngaihna thil avangin chanchinbumite an sawisel fo a, ka beng pawh hian chutiang thu chu vawi tam a ngaithla tawh. Sawiseltu thenkhat phei chuan thahnem an ngaih vang aia lianin an hmu hniam tel ni tein ka hre thin. Chutih lai chuan he Zoram khalh ngil a, kawng dika mipuite hruai an nih theih nana mahni theih tawk tawka ngaihtuahna seng thin chanchinbumite thurawn pe thin erawh kan tam lem lo niin ka hmu thin.

Kan hmuh a zau a, kan hriat a tam a, kan theihna leh kan neih erawh a tlem thung si a. Kan hmuh leh hriatte hmangin bukna kan khai a, kan neih leh theihna lam a zang si a; a inbuktawk ta lo a ni.

1991 ah Rupert Murdoch-a'n STAR TV a lei a, India ram a rawn run a, keini pawh min rawn thlen chilh ve chawpchilh a. Khami hma lam zawng kha chuan Doordarshan leh Bangladesh TV Channel tlem te leh Radio bak chu khawvel hmun dang chanchin hriatna kan nei lem lova. Television Set nei thei an la tam lova, a nei chhunte Inah kan en luih luih thin a nih kha. Khatih hun laia chanchinbu chhuahtu Pu Hmaa (Turnipui Editor) te hi chuan beng sika Radio ngaithlain, Portable Typewriter nen, Cyclostyle-ah pawh a her chi awm hma, a nawra nawr ngaite kha a hmang hial maithei. Chutiang atang chuan vawiinah, Offset khawl changkang nen, Computer leh Internet nen, Local News pawh Digital Camera nen a lakhawm ta a, kan changkang tawh mang e!

Digital camera sawi takah chuan Kolasib chanchinbu mite pawhin thlalak an tar ve ta chei chuai a, a lawmawm ta ngawt mai. 2003 AD ah khan Guwahati-ah khuan Journalist Workshop chhimin hruaitute hnung ka zuk zui ve a. Chumi tum chuan photo-journalist pakhat a lo tel ve a. 'The Hindu Times chanchinbu leh Indian Express ten ka thlalak hi min leisak thin,' a ti a, kan han ngaisang khawp a. Khatih lai khan Zoramah chuan Computer a awm sa leh ziah chawp tih loh chu chanchinbu ah thlalak dah thei a ram la awm hek lo i, kan hawi he hu ta hlawmin ka hria.

New York Metropolitan area a chanchinbu lian pasarih zinga tel ve phak, Newsday-a an Director of Photography ni thin Harvey Weber khan, "Chanchinbu phek a thlalak kan tar chhan ber chu a chhiartute rilru lak a, kan thuziak an chhiar duh nan a ni," a lo ti a. Engnge kan ngaihdan ni ve aw?

Mizo te hi kan mak khawp a. Ni khat pawh thlalak leh chanchinbu lama hun la hmang lo hian, kan chanchinbu mite hi, 'Photo Journalism awmzia an hre lo,' tih te kan han phuhchhuak thlazen a! Amah Harvey-a bawk khan, "Photo-journalism chuan thlalak hmanga thawnthu sawichhuah a kawk a. Thawnthu chuan bul leh tawp a nei a, mahse keini chu chutiang hman kan ni lo. Thawnthu ah chuan kan hman remchan hun apiangah kan tel ve a, thildangah kan kal leh zel a. Chuvangin kan duh lai kan la anga, kan tar pawp mai ang. 'Photo-journalist ' in ni lova, 'News photographer' in ni, chumi ah chuan lawm tawk hmiah rawh u," tiin a naute a hrilh. Kha daih kha a sin!

Hna zawng zawng hi tih tak zeta thawh ngai vek a ni a, tih tak takna tel lo chuan hlawhtlinna a awm thei lo. Chanchinbu chhuah hna hi tih tak zet tulna ber a hi hial mai thei. Chhel a ngai a, beih hram hram a ngai a, tan mar pat a tul. Hna zahawm tak a nih rual hian hna hlauhawm tak a nihna chen a awm bawk. Tun hnai kum 12 liam ta chhung khan khawvel pum huap chuan Journalists 1100 chuang thah an ni! Khawvela mipui rorelna ram lian ber India ram, "Mitinin tuma tihbuai lohvin ngaihdan leh duh dan an neih a thiang a, an ngaihdan te chu eng hmanraw hmang pawhin puangzar turin zalenna an nei a ni," (Universal Declaration of Human Rights) tih thu sawi rual dual dualna ram ngeiah pawh chanchinbu mite hian neksawr an hlawh fo. Hmanni lawkah India rama News Channel lar CNN-IBN Office chu Political Party pakhat Worker ten an phingchil chiam mai! Nikum lawk khan Turnipui pawh Party pakhat chuan an vau titih! Democracy ramah chuan chanchinbu te hi "Ral vengtu" tia koh an ni lawi si! Mi diklo ten pholan an duh loh thudik hailan a, mipuite hriat tura tarlan hi chanchinbumite hna a ni a; dawihzep leh mite tlawn ching tan he hna hi a tuma tum ve chhin chi a ni lo.

Zalenna hi a hlu a, khawvel hian a zawnin a zawng reng a ni. Mitinin zalenna inang kan nei vek a ni tih hriat a tha. Chanchinbumi then khat, chanchinbu te zalenna chauh hria a, midangte zalenna hre duh lo, a tak taka hna thawh aia an zalenna neih hmang suala kaw hreuh tum an awm fo. Zorama chanchinbu enkawltute zingah hian an tam zual em ni aw? ‘Freedom of the Press’ hi ‘duh duh ziah theihna’ a ni ngawt lo tih hriat a tha. Chanchinbuin zalenna a neih hi a hlu a, dan huang chhungah fimkhur taka hman tur a ni. Diklo taka hman a nih chuan, lailung dawt dang tam tak aia Napoleon-a’n a hlauh zawk enkawltute dinhmun hi mite thinlungah a hniam zel ang. Chu chu chanchinbute lo chuan an veng thei lo.

Rem A Tih Chuan  

Posted by Hriatpuia Pa

He kum tharah hian eng thu nge ka'n ziah hmasak ber ang aw?

TV ka thlir a, Brazil-ah tuilian vangin mi 60 chuang an thi tawh tih ka hre chawpchilh nghal a. India ramah rel chetsual vangin mi 2 an thi tih a rawn intar chhunzawm nghal bawk. Zoram lam thuthar pawh a dang chuang lo. Zualko tharlam a awm reng, kum 17, kum 32, kum 45, kum 72, vawiina vui tur tih intar a awm reng mai. He khawvela piang chhuakte hi chu thi tur kan lo ni ngei e!

Krismas tuk a ni a, ruai kan theh mup mup a. Ka chaw ei kham, kam pawh ka la thuah fel hmain Kolasib Hospital-a CMO hlui Pu Hminga'n, 'Lalhmingliana a thih kha i hre tawh em? tun maiah khan a boral a ni awm e,' a ti a; mak ka ti kher mai! A nat thu ka hre lova, damdawiina a awm phei chu a ka hre lo leh zual.

Hman a ni ve tawh ang chu - kum 12/13 vel lek kan nih lai khan, kan thianpa pakhat chuan, 'Engtikah emaw chuan kan la tar ve ang a, kan tar hunah engtinnge kan awm ang le?' a ti a; dawn thui hi ka ti khawp mai. Mahse, a sawitu chu tunah chuan khawvelah a awm tawh lo, a tar hmain thlanmualah phum a ni. Kan hma lam hun hi kan va hre lo em!!

Kan dam reng dawn lova, kan la thi dawn tih hre rengin, 'Kum za dam tur angin hna thawk la, naktuka thi turin inpeih rawh' tih thute chu kan pindan bangah te tar thin mah ila, thi mai tura inbuatsaih leh inpeih hi chu kan tam lem lo niin a lang. Kan hma lam hun hi, keimahni duh dan leh remhriat danin kan thlirin kan ruahman ve a. Mahse a hlawhtlinna leh a lo thlen leh thlen loh chu kan thu a ni lo tawp tih hi kan ngaihtuahna chhungrilah hian riak reng mahse, kan rilruah thuneitu hnena hlan lova mahni chakna hmachhuana thlirna leh ruahmanna neih hi a awl ngawt mai.

'Kan dam ang a, nakkumah chuan chutiang chu kan ti ang a. Tuna hetiang mite hi chutih hunah chuan chutiang chu an ni tawh ang a, keini pawh chutih hunah chuan kan chuti ve tawh ang..' tiin hmabak kan thlir a, beiseina leh ruahmanna kan siam thin.

Khawvel hi a tawp mai dawn niin an sawi a, 'Kan naupan lai pawhin a tawp dawn an ti tawh a, tun thlengin a la tawp lo,' kan ti fiamthu thin. Kan chenna khawvel hi chhiain boral lo mahse, a chhunga cheng mihringte hian kan tlin lo zawk zel a nih hi!

Rap In, a chung di, a bang leh a chhuat dap kha kan duh tawh lova, kum tina In thawm that ngaia chen kan peih tawh lo. Kum engemawzat daih turin In kan sa a, rinawm tak leh tlo tak, fur leh thala nghing lo tur, furpui tam tak tuar zo tur kan sa a, kan chhawng er ur a. Kan In sakte chuan kan beisei a phak a, kan ruahman lawk aia rei daih tate pawh a awm thin. Mahse a satute bawk hian kan daih rei leh lova, kan thawhrim rah hi kan thihsan leh mai mai thin tih hi thudik a ni. Thudik a va ni tehlul em!!

Engkimah hian Bible hian min lo daikhalh a, kan la ngaihtuah turte, kan la hmuh turte hi a lo sawi lawk dim diam thin. "Tunah ngai teh u khai, nangni, 'Vawiinah emaw, naktukah emaw, chu mi khawpuiah chuan ka kal ang a, chutah chuan kum khat kan va thang ang a, kan sumdawng ang a, hlawkna kan hmu ang,' titute u. Naktukah chuan engnge lo awm dawn in hre si lo. In nunna chu engnge ni? Chhum rei lo te lo lang a, ral leh ta mai thin ang hi in ni si a. Chutichuan, 'Lalpa'n rem a tih chuan kan dam ang a, chu mi kha mi kan ti ang,' in ti tur hi a ni. Nimahsela, in uannate hi in chhuang zawk si a, chutiang chhuanna zawng zawng chu sual a ni." [Jakoba 4:13 - 17] a tih kha!

He kum tharah hian ruahmanna tam tak kan nei a ni thei a, hmabak thlirin ring kan fan mek ngei ang. Eng pawh ti ila, eng pawh ruahman ila, eng pawh tum ila; engkim siamtu LALPA hriatpui ni sela. Kan nunna chungah hian thu kan nei lova, naktukah chuan engnge lo thleng dawn kan hriat loh avangin, 'LALPA'n rem a tih chuan,' ti chung zelin kum thar bul i tan teh ang.

Facebook

Keimah

Visitor Since Feb 09

Khawi lam atangin nge?

online

Followers

Lairil

Mihring ngaihtuahna LAIRIL hi mihringin duhnate, awhna te, hlauhna te, thlamuanna te, hlimna te, lawmna te, lungngaihna te, thinrimna te, chapona te, duhamna te, itsikna te, mahni hmasialna te, hmangaihna te, duhsakna te, engkim mai; mihringa mihrinna siamtu leh neitu a nih avangin a va pawimawh tehlul em!

Nuihtirtu che kha I thinlung a ni a. I tah theihna te, thil mawi leh mawi lo i thliar thiamna te pawh kha thildang a ni chuang lova; khaw lum leh khaw vawt, hlauhawm leh muanawm, hrehawm leh nuam I thliar hran theihna pawh chuti tho.

A chang chuan kan hmuh leh hriat ngeite pawh hi dawt te, a lem te a lo ni thei a! He thinlungin a ngaihtuah hi a lem a ni thei ang em le? Mitin a hmuh a, bengin a hriat avanga duhna leh thinlung LAIRILin a duhna hi a inzawm ang em le? A hrang ni ta se khawii chu nge dik zawk ang? Khawii chu nge tha zawk a, tlo zawk ang aw?

Kan mita kan hmuh leh benga kan hriat te, rilrua kan ngaihtuahna te zinga a tam zawk hi he kan mihrin chhung hian kan theihnghilh leh thin em? Kan theihnghilh tawhte hi kan hrechhuak leh thin em? Thinlung hi bum hmang, chhe lailet der em ni? (Bible – Jeremia 17:9)

Recent Comments

Grab This Widget

Twitter Updates

    follow me on Twitter