Sûlhnû leh Lunglèn  

Posted by Hriatpuia Pa

Mizo hla phuah thiam zinga ‘tunlai mi’ tih theih tur Zirsangzela Hnamtê hla phuah hian chhui chet leh belh chian a dawl viau thin a. A hla rua hmante hi un tak tak ni lêm lo mah se, a rualpuite hman zen zen loh hmanga a hla phuahte a chei vul chuk thin avangin tunlai mi tam tak chuan a hla thenkhat hi chu han sak chhuah leh chhiar  chhuah maiin kan chiang hlei thei lo fo.

Mi tam takin kan belh chian lém loh, a bel chiang leh nalh titu thenkhat pawhin a thu mawina leh hausakna phawk chhuak khawpa a awmzia kan hriat mang loh fo zinga pakhat chu - Sûlhnû leh Lunglèn hla hi a ni ngei ang.

He hlaa hla rua mawi leh tha tak tak a hman te hi thangthar zâwkte hi chuan a mawina leh hlutna hmu thiam khawpin a awmzia kan hre tawh lo niin a lang a; thu tluang pangngaia inhrilhfiah fe a ngai niin a lang. A hla hi han chhiar phawt mai ila - 

A leng zual thin tinkim ka dawnin,
Lentu chawi vêl tlang khan thuam luaiah;
Sirva lungrual zai thiam, lelthang ni chhun awihna,
Luite dam diai sakruang kan bualna.

Suihlunglen zual chang ni te hian maw,
Tuan ila, zolentu hring hnuaiah;
Perhkhuang awih loh zaikûng rimawi va ngai ila,
Biahthu chang mahna e, lunglen hi.

Aitenàwn par thadang tleitîri,
Zotu lawhleng thle nghial kau vuan a;
Kiva leng fang rawl ngen nui hiauva kan chhaina,
Chul thum zozam a vul chi chiai e.

Kan lenna hmingtha chuang zo lerah,
Lung tileng thal romei zam chiai e;
Fan chang niin, thuva leng mi fang mual chul awitu,
Sûlhnu chhui hi mi dawn ve che maw?

Ka hril seng ne’maw suihlunglen hi,
Hmana hlimtea lung kan rual lai;
Rihsang mual dana leng khan rawn ngai ve che maw?
Engtin tuar ve che maw suihlunglen hi?

A hla pumpui thlir hian ‘lunglen hla’ a ni tih chu a chiang reng mai a. A chang tawp bera a rawn tarlan atang hian he hla phuahtu thian emaw, a ngaihzawng emaw chu hun lo takin thihna kut vâwtin a man a ni tih a lang a. Chu a thian emaw a ngaihzawng emaw nena hlim taka hun an hman thin lai a ngaihzia chu he hlaah hian a aupui a ni ber a. A chang tawpah hian a ngaih ber mai chuan a chhang thei tawh dawn lo tih hre reng chungin a lunglen ve a ring a ni ngei ang, “Engtin tuar ve che maw suihlunglen hi?” tiin a zâwt a ni.

Mizo hla phuahtu leh ziaktu tam zâwk ang bawkin Zirsangzela lung hi ramhnuai leh ngaw dur khup mai te, tlang kara luite tui luang her her te chuan a lèn tih a hriat a. Chang khatnaah hian chutiang chu kan hmu nghâl.

Tlang leh ruam kara thing leh mau te, chutiang hmuna sava chi hrang hrang hrâm ri leh chhun ni sat vawl vawl laia lelte kiu veng vengte chu a ngaihtuahin a lung a leng a. Hah hnêpa hna an thawh zawh tawh hnua haw kawnga luite dam diai maia an han inbual lai vel te pawhin a lung a len a ni.

A thian emaw, a ngaihzawng emaw, tleirawl chhuak hlim hmel tha veng vawng chu a mitthlaah rawn langin, kawng sira ram pangpar lo par chiai mai a han thliak a, a han hnim lai te, a bula kala a han khawih dan dan  laite chu a mitthlaah a lang a. An lo thlen hmaa nikum hmasa lama lova an lo neih tawh chul deuh rap tawh hnim kara zamzo par te chuan an nun - hlui tawh hnu - chu hmaih leh thelh awm hauh lovin a ngaihtuahnaah nimin ang maia chiangin a rawn pho lang thar leh a. Vaki rual, buh vui hmasa apiang ei tuma rawn intuk khâwm ven paha helhkham leh enghelh nei miah lova an nuih awr awr laite nen!

‘Lawhleng’ hi ram pangpar chi khat a ni a, hla thu-a hmang hmasa ber ni-a lang chu Lalawithangpa kha a ni. Zirsangzela hian lunglenah Awithangpa hi a rualpui chei a nih loh pawhin, a hla thu pur châwk nan a hmang a nih ka ring - a chhan chu 'Lawhleng' tih hla thu hi Awithangpa khan Lalchani a phuahnaah a lo hmang tawh a. Awithangpa chuan, "Zokai lamah lawngleng thingsir han hmu i" a ti a, Zirsangzela pawh hian, "Zotu lawhleng" a rawn ti ve a. Awithangpa hla tho, a nupui Laltuahpuii a phuahnaah, "Chul thum zozam parin min thuai ta si lo," tih a awm a. Zirsangzela hian, "Chul thum zozam," tih hi a rawn hmang ve leh chiah a ni.

An nun hluia hun an hman tawhna hmun, an chul (lo hlui) tlangah chuan romei a zam chîk chek a. Chul ramah chuan thuro a lo mal tlat kêrh kêrh a hmu a ni ngei ang, "Hmun hlui rawn fang lehtu hi min lo hre ve em?" tiin a zâwt hial mai!

A chang hmasa pahniha a sawi chhuah loh chu a chang tawpnaah hian sawi chhuakin, a lawm nu chu a boral tawh tih a rawn tarlang a. Mitthi khua atang chuan rawn thlir ve rengin a ring a ni maithei, a lunglen ang chuan a lawm nu hlui chu lungleng ve tur tein a ngaihtuah a ni ang, a au ruai ruai a ni ber a. A lunglenna chu sawi zo sengin a inring lo va, an nun, hlui tawh hnu, a thinlunga thar reng si chu a tuar thiam lo va. A thunawnah - 

Suihlunglen zual chang nite hian maw,
Tuan ila, zolentu hring hnuaiah;
Perhkhuang awih loh zaikûng rimawi va ngai ila,
Biahthu chang mahna e, lunglen hi ...............a ti vawng vawng mai.

A lung a len tak tak chang chuan ram ngaw hring nghulh, daihlim dam dup mai hnuaiah chuan va thut hah-chawlh veng veng a châk a ni tih a lang reng mai. ‘Perhkhuang awih loh zaikûng rimawi’ a tih hi ramhnuaia sava leh hrâm thei chi tin hrâm ri niin a lang.

Mihring zawng zawng, kan Lal Isua pawh kha telin - he khawvêla piang tawh hrim hrimte hi natna te hria a, lunglen te hre mi kan ni. Mahse, he khawvêlah hian lungleng thei bîk, lungleng chungchuang thin kan awm tih chu a chiang a. Mizo hla phuah thiam tam tak hi an lungleng zual bîk emaw tih a awl thin. Mahse, a ni lo - sâp hlate hi han belh chian chuan Mizo thu leh hla thiamte aia lunglenna lama an nasat zâwkzia chiang takin kan hmu thei a ni.

Ni lo, chutiang lamah chuan kan kual thui lutuk dawn e. Amah Zirsangzela hian a lunglenna chu ramhnuaia luhpui a, ramhnuaia ri hriat theih hrang hrangte va ngaihthlâk veng veng mai a duh a. Tukkhumvilik leh Taliberh inbêngberek ri te, Tuklo hram det det te, Kawlhâwk inchhaih ri bawrh bawrh te, kawrte tui luang ri her her te, thli thâwt ruala mau leh mau innâwt ri tâwt tâwt te chu! Thlifim thaw heuh heuhvin a rawn thlen thlai leh hnim hring rim - thiang tui leh fim kâk mai hip paha chutiang ‘zaikûng rimawi’ han ngaihthlâk nawmzia tur chu! Lungleng sa ve lo tan pawh loh theih lohva lunglen bul tan nghal a ngai mai ka ti!

Ni e, mihringte hian hun leh kum ral zelin a her liampui kan nun hlui hi kan ngai vek mai a. Kan lunglenna chu kan hun tawn rei leh hmanlai thu hla emaw, tute tan emaw a tunlai viau vang emaw lam a ni lo - nun hlui hrim hrim hian kan lung a len vek tih hi zêp rual a ni lo. Awithangpa leh Zirsangzela Hnamte te anga hla chul thei lo phuah chhuah erawh kan thiam vek lo tih mai a ni.

Zirsangzela hian a hla rua pûr châwkna Awithangpa ang maiin lunglenah rual a pawl ve hle tih a lang a. Amah, hmar hla phuah thiam hmingthang, a ropui leh chungchuan anga hmar lam mipuiten kan chawi san thiam tehchiam si loh Awithangpa (Hmàrlûtvunga) hla hi han chhiar leh teh mah, a lung hi leng thei deuh a sin:

"Muvanlaiin chhawl a bang ang hian,
Aitenawn par Lalhniang tangah,
Lunglen a inbang reng e,"................ zu ti a!

Facebook

Keimah

Visitor Since Feb 09

Khawi lam atangin nge?

online

Followers

Lairil

Mihring ngaihtuahna LAIRIL hi mihringin duhnate, awhna te, hlauhna te, thlamuanna te, hlimna te, lawmna te, lungngaihna te, thinrimna te, chapona te, duhamna te, itsikna te, mahni hmasialna te, hmangaihna te, duhsakna te, engkim mai; mihringa mihrinna siamtu leh neitu a nih avangin a va pawimawh tehlul em!

Nuihtirtu che kha I thinlung a ni a. I tah theihna te, thil mawi leh mawi lo i thliar thiamna te pawh kha thildang a ni chuang lova; khaw lum leh khaw vawt, hlauhawm leh muanawm, hrehawm leh nuam I thliar hran theihna pawh chuti tho.

A chang chuan kan hmuh leh hriat ngeite pawh hi dawt te, a lem te a lo ni thei a! He thinlungin a ngaihtuah hi a lem a ni thei ang em le? Mitin a hmuh a, bengin a hriat avanga duhna leh thinlung LAIRILin a duhna hi a inzawm ang em le? A hrang ni ta se khawii chu nge dik zawk ang? Khawii chu nge tha zawk a, tlo zawk ang aw?

Kan mita kan hmuh leh benga kan hriat te, rilrua kan ngaihtuahna te zinga a tam zawk hi he kan mihrin chhung hian kan theihnghilh leh thin em? Kan theihnghilh tawhte hi kan hrechhuak leh thin em? Thinlung hi bum hmang, chhe lailet der em ni? (Bible – Jeremia 17:9)

Recent Comments

Grab This Widget

Twitter Updates

    follow me on Twitter