M A P U I I  

Hmangaihna mita entu tan lo pawh a sakhmel chu ennawm a tling hrim hrim a. Hmangaihna mita thlirtu tan phei chuan tawrh thiam har khawpa tha a ni.

Mizo nula dik tak a nih avangin khawvel hmeichhe nalh ber ber, lawmman chhe thei uma phe vel ruai thinte nen chuan khaikhin theih a ni lova, tehna thuhmun hmanga endik chi pawh a ni lo. Hmai tung sawl deuh leh hmai bial lam that dan inan lohzia hrechiangtu tan chuan bûkna thuhmun hman chi a ni lo tih a hriat nghal a. Mongolian thisen kai ve lote hnar ngul leh Mapuii hnar ngul chu mit hrana en chi a ni. Hmeichhe mawi leh mawi lohna langsar tak pakhat - an sam - atang ngawt pawhin a dang nghal. Nitina sam rawng thar nei thei, duh huna tikir a, duh huna timam thinte, tih buk leh tih phirsi vel ngawta buai thinte sam leh Mapuii sam chu tehkhin chi a ni lova; fai lamah erawh khawthlang hmeichhe nalh chungchuangte nen pawh bûkin khaikhin mah ila, Mapuii chu a hniam pawl a ni lovang.

Hnam hausa, duh duh nei thei, ei leh in thuah pawh ei tur tha an hriat ang zawng zawng hlah lova ei thei râltiang ram nulate leh Mapuii - a pian tirh atanga vawiin thlenga riltam rehna atana vai buh leh zo chawhmeh hrang hranga inhnangfâk ve mai thin - te chu an pianziaah inanlohna tam tak a awm ngei ngei ang tih chu thil chiang sa a ni.

Mawng chhing, khân sang, vun leh tisa mawi tak tak nei khawvel pang lehlam nulate tan chuan Mapuii chu hmuhsitawm tak a ni ngei ang. Model atana rawih nula mawi leh nalh tak tak hmu a, thlir a, chumi ngaisangtu tlangval leh mipa tawh phawt tan pawh Mapuii chu ngaihsan har tak tur a ni. Ani chu a khân a sang lova, a chawn a zen zaih ve lo. A pian pawh fashion thar ber ber rema thui readymade thuamhnaw nena inmawi tura siam a ni tlat lo.

Tunlaia piang, seilian leh nula a ni a, 'tunlai mi' a ni ve ngei mai. Amah pawh ama tawkah chuan a tunlai ve viau. A hmel hmai pawh a pian hlima a awm ngai kha chuan a dah tawh bik lova. Khawvel huap pawha vun leh taksa tana tha tia lar inhnawih chi hrang hrang te chu a hmaiah a hnawih phak miah lovang tih ka ring. Amaherawhchu hmai leh vun hnawih eng emaw chu a hmang ve thin. Eng chiah nge a hman thin chu he lam hre lo chi ka nih avangin a rim atangin ka man mai thei lova, a mawi tawkin a inhnawih ve tih erawh ka hria. A hmui pawh a sen ve thin!

Nia, tehkhin hleih theih loh tehkhin loh hleih theih lohte nen ka tehkhin avangin ka Mapuii chu a chhe ta viau turah ngai ngawt lo la i tifuh ang. Mizo nula ah na nâ nâ chuan a aia thlan tur an awm chuang bik lovang. A hmel a tha a, a pian pawh duhthusam tling lo mahse a mawi tawk chauhin a nalh a; a hmangaihtu tana mipa dangte veng thawng rêng rênga hun hman ngaihna tur hiala mawi pian leh fuke a nei lote tak chu a duhawm zualna a ni. A hmel chuan ngainatawmna a keng tel a, a tawngkam leh chezia a nelawm avangin a hmei a pain a bula awm tur tawk chu atan thil harsa a ni lovang.

A hmela mawina hmu zo lote tan pawh a nun chhungril thatna keu chhuah tur a la awm cheu a, chu chu a that lehzelna a ni. Tumah a be chhe ngai lova, a hmelma pawh a rel ngai lovang tih tur khawpa mi rel ching lo a ni. Tlangval tawh phawt chuan a ngaizawng emaw an ti vek mai ang tih hlauhthawnawm khawpin a tawngkam a tha a, chu tak chu a hmangaihtu tan pawh chhenfâkawm a nihna a ni leh tho si!

Mite ang thovin tunhma chuan nitin sikul a kai ve thin a. Kan ram dinhmun atanga teh chuan chhungkaw pangngai tak atanga rawn chawr chhuak a nih avangin sikul tha pawlah kal thinin, a thiam pawl pawh a lo ni ve tawh thin. Chutiang a nih avang chuan Mizo hnam nawlpuiin kan ngaihsan em em ‘Sap tawng’ kan tih English te pawh a thiam ve viau thin a. Amaherawhchu tunlai thangthar inchei fai nazawngin an tawng kar laka English nalh deuh an zep tel kher thin ang hi tul a ti ve lo a ni maithei, Zo tawng tluang pangngaia sawi theih chu English tel kher lovin a sawi mai thin. Mizo a nihah hian amah leh a Nu leh pate pawh an lungawi tawk ni ngei tur a ni, a hming bulah mingo hming a dah hmasa ve lova; chutianga a thianten an koh fiam pawh a duh miah lo.

Tunlai mi mah nise tunlai tihdan zawng zawng hi tih ve kher tul a ti lova. A hmel leh pianzia enin a aia nalh bik hauh lote pawhin inhmeh taka jeans kekawr kawng fual leh laipawng pawh khuh zo lo kawr an ha thin ang hian a inchei ngai lova. Kekawr mawi tak, tawt taka ha a, kekawrte thla lang kual kulh maia hmeichhe thenkhat an inchei thin angte hi a tan chuan tih ve chhin chi pawh a ni lo a niang, vawikhat mah chutianga a awm ka la hmu lo. A tan chuan puan bih tur a awm a, puanfen a awm a, chu chu hnuai lam atan a tawk viau. Kawr pawh leplêr taka thui a ha ngai lo. Kawr nghawng zau, hnute bu lang phir thuih thei ang chite phei chu a kawr khainaah pawh zawng ila a awm lovang.

Dawhthleng leh khuhhriangin Zopa choka a chhuahsan hnua piang ve tho mah nise a pian rualpuite nen chuan inthlau tak an ni. Ngaihtuahna leh nunzia rêng rêngah sawi leh sel tur a awm lo. Mizo hnam hla lar em em ‘Kan Zotlang Ram nuam’ pawh hre chhuak lova, MTV hla hit thar ber ber thiam em em, rap hla chham zut zut thiam hle bawk nihte hi Mizo nih nen inhmeh lo a ti a ni ang, sap hlain a lung a len thu a sawi ngai lova, a hun leh hmun a zir erawh chuan tunlai thalai tam tak aiin sap hla tha chu a lo thiam zawk daih thung si thin. Mi tam takin Kohhran thalaia inhmante, YMA a inhmante hi hmeichhe tan phei chuan nula senior nih hmâna mai mai tia an inhman that duh loh laiin ani chuan Kristian a nih avangin Kohhran thalai thiltihna hrang hranga hruaitu nih a hreh lova. YMA ah phei chuan Mizo nula a nih avangin tel ngei ngei tul ti chi a ni a, a tel rêng bawk a. Mi thenkhat anga a hminga tel ve a, mitthi lumen awm chang pawha hmai bawl ilo mai mai hlauthawng a tlawmngai tluantling peih lote anga inhmang mai a ni lova, Mizo nula a nih avanga a tih tur ang apiang chu chhuanlam dang siam lova hlen chhuak zak thin a ni. An Branch-ah phei chuan Office Bearer zingah a tel pha ngat a sin!

Mizo hmeichhe tam takin Mizo mipa zingah neih tur awm lo thawthanga hria a, lehkha thiam leh challang tak takin hnam dang pasala an neih mek lai pawha Mizo tlangval ngei thlan tum chi Mapuii te ang Mizo hnamin a la nei hi chu amah hmangaihtu tan mai ni lo, Mizo hnam tan tak pawh hian vanneihna a va ni tehlul em!

Mizo nula ni lo hnam dang hmeichhiate hi tisa pawn lam mawina mai thlirtu tan chuan Mapuii aiin an mawiin an nalh pawh a ni thei e. Amaherawhchu ka tan chuan chu ringawt chu a tawk lo, a tawk lo mai ni lovin ka fate nu atana tling thei tura rahka hmasa ber chauh a ni a; a dang a la tam lutuk.

Ka nupui chu zing thawh hlim atangin ka Nu mi zirtir ngei tawng hmangin biak ka duh dawn a, ka duhdan lah a khermei kher mai lehnghal. ‘Tukthuan’ aia ‘zing chaw’ ei thin chu ka’n duh lo nghal phawt a. Chu ngawt pawh chu tunlai tleirawl tuai nalh tak tak te chu sawi loh, hnam dang tan lek phei chuan a tina tin chi a ni lo. Butter aia uih hmeh tel ngai lo tuipuiral nula leh zawngtah atanga bekang um thlenga tui ti, tui ti mai piah lama a tel lova awm thei lo thawthang kei ang, duh leh tih than dan inpersan lutuk awmdun a har turzia hi ngaihtuah pawh ka ngaihtuah ngam ngai loh thil a ni. Buh thlei thiam te chu sawi loh, a thleina tur thlangra fahran pawh a tung nge a bial tih pawh ngaihtuah nachang hre lo ringawt tur nupui neih chu ka ril hian rem mahse ka Nu leh Pa tan chuan pawm zam a har ngawt ang tih ka hre sa.

Mapuii ang Mizo nula nei tur erawh chuan inngaihtuah buai a ngai lovang. Venthawnna nei hauh lovin ka Nu mi zirtir tawng hmang ngeiin ka be thei dawn a. Tukthuan pawh bekang um leh rawt thak satliah ringawt hmehpui tum pawhin meng nur hauh lovin a ei thei dawn tih ka hre sa tlat. Empai leh Emping inanlohna hrilhfiah ngai lova a hre nghal mai tur te, tirh leh zirtir ngai miah lova kan ei tur buh a’n thlei nghal mai turte chuan tuipuiral nula nalh tak takte chu a va han bûk kang chiang em!

A nalh emaw, nalh lo emaw; thildang zawng zawng chu lo dah tha ta vek pawh ni ila, Mizo a ni hrim hrim leh, ‘Mapui’ tia koh ei theih a nihna ngawt pawh hi ka tan chuan khawvel lehlam nulate emaw, kan Indian pui thlang kawrvai lanute emaw ai chuan thlannahawm a ni sa tawh rêng rêng.