MANGTHA
Posted by Hriatpuia Pa
Sahmulphah thla chawhnu lam, zan vâwt vîn tûk maiah chuan, thutthlengah duhdah takin ka mu a. Karen a awm loh avangin engmah tih theih hek loh, ngaihtuahna bâk kawm tur ka nei lo va, ngaihtuah loh atana tha zâwk thil tam tak ka ngaihtuahnaah a rawn lut tuam tuam a.
Zan a rei deuh tawh a, pawn lamah chuan tháwm dang a tam lo viau mai. Khua a vawh êm avangin pawn chhuak an tlem hrim hrim bawk nen, khuangchiri leh khauchher hram chiah chiah tih loh chu thâwm dang a awm lo. Chutiang hunah chuan ngaihtuahna a ding duh bîk a, Buddhist inserh thianghlimho lu ang maia fiah leh faiin hun kal tawh hnu a rawn inlar zut zut mai!
Mi pakhat:
Hetiang hunah hian mi pakhat ka ngaihtuah thin. Hmeichhia a ni. Chu mihring chu khawvêla hmeichhe hmeltha ber a ni lo chiang a, pian nalh ber pawh a ni lo, mah se ka hmangaih ber thin a ni a, ka la hmangaih ber ni pawhin ka hria. Hun hei leh chen a ral hnu hian ka theihnghilh ngai lo a ni lo, ka theihnghilh fo mai. Mahse, ngaihtuahna kawm hmana ka awm chang apiang hian ka ngaihtuahnaah a rawn lût hmasa ber thin a, a chhuak hmasa leh ber ngai miah lo bawk a, a mak êm êm a ni.
Hmangaihna nasat zawng hi sawia fiah thei niin ka hre lo va, hmuh theih leh teh theih ni se, he hmeichhia nena kan inhmangaihna hi nasa ber zingah chhiar tel a nih loh a tâkah!
A hmel leh a sakruang ka duh a ni satliah lo, a thinlung leh a ngaihtuahna inlumlet dan zawng zawng te chu ka tana duan ni tlatin ka hre thin a. Ka hmangaih tih aia nasa hian ka hmangaih. Ka hmangaih ang tlukin ani pawhin min hmangaih tih hi rinhlelhna chhan tur pakhat mah ka hre ngai lo. Kan pahniha inkarah chuan lungawi lohva han thinrim derna tur eih pawh a awm lo va. Kan khua a inan loh avanga hmel leh hmai kan inhmu zing tâwk lo tih chauh lohvah chuan buaina leh harsatna kan nei ngai lo.
Biakhlatna hmangin ni tin zan tin kan inbia a, kan hma lam hun tur te kan sawidun a, duhthu kan sâm thin a. Kan inhmuh apiangin he khawvêlina hlimna a pêk theih zawng zawng changtu kan ni thin. Chu hlimna chu a vawrtawp a la ni lo va, kan pahniha pumkhat kan nih hunah chuan khawvêlin a pek theih hlimna vawrtawp kan chang dun ang a, he khawvêlah hian thlamuang takin kan awmdun tawh ang tih kan tiam thin.
Ni e, kan pahniha inkara thuthlung chu kan pahnih ngei chuan rinawm takin kan vuan dun a, thlah kan tum lo. Kan inkar pawt hnai a, thlah lova min phuartu hmangaihna hruihrual chu a lian a, a rinawm a, a rintlâk a ni tih kan chiang a; engmah rêngin a pawh then theih niin kan inhre lo. Mahse, a lo ni lo - a lo ni lul lo!
Thinlung kehsawm:
Amah chu ka nghâk a, a inpeih hun huna pumkhat nih tumin. Kei chauhvin a inpeih hun ka lo nghâk lo tih erawh hai rual a ni ta lo. Zan khat chu min rawn bia a, a aw a khur der der a, tap lo turin a intipachang tih ka hria. Keimah ang bawkin a chhungte chuan a inpeih hun an lo nghâk chu niin! Kan inkara hmangaihna awm hmu rengtu a nu leh pate chuan kan inhmangaihna aiin an fanu an hmangaihna chu ropui zâwkin an hria a lo ni! An fanu pasal tur chuan kei aia tling leh tha zâwk an lo beisei a, ka hnêna an fanu a awma a nawmna aia nuam zâwk dinhmun tur an lo mitthla a lo ni!
Ka va na êm! Chu thu ka hriat chuan ka tliak hnâwp a, khawvêl hi a zîm nghal rawih rawih a! Hmangaihna lipui mai ni lo, hmangaihna tuipui fâwn bulh bulh karah kan lengdun a. Hlim takin hma lam hun kan thlir a, beiseina nen dingdihlipin ring kan fan a. Hma lama khaw ropui tak chu kan hmu pha lek lek tawh tihin min phuartu hruihrual chu sah chahin a awm leh dawn ta maw?
Mi tih loh dan pawh a ni chuang lo va, a chhungte remti lo chung pawhin kan hmathlir chu tihhlawhtlin a duh. A va buaithlak êm!
Ka naupan laia ka pianthar tirh khan Pathian hnenah ka intiam a, thianghlim tak leh Kohhran dan ngeia nupui neih ka intiam a nih kha. Ka bîng mup mup a, chu hmangaihna aw, mittui tla chunga sawi ngei chuan ka intiamna kulhbîngsang chu a su nghîng dawt dawt a. Pathian ka au a, a tanpuina ka dil a. Ka chhehvêl ka thlir a, ka mit sulh sulh a! Ka thiante pawhin an duhthusam nupui an nei a sin! Eng vangin nge ka intiamna thuthlung bawhchhiat ngai lova kawng tluang leh mam min zawhtir loh? Ka Pathian chu ka dem a, ka zâwt a, ka chhuahchhal a. Engmah a sawi lo, a reh vung vung a, ka dinhmun a danglam eih si lo.
Duh ila, ngam ila chuan ka hmangaih ber hi nupui atan ka nei khawp ang. Mahse, Pathian hnena ka thu lo thlun tawh chu bawhchhe turin chakna ka nei lo va, ka thinlung chhungril hian a ngam thlâwt lo. Tin, a nu leh pate min duh lo chung chung hmangaihna hmachhuana nei luitu nih kha thih hrehin ka hreh bawk. Ni, chutiang chu a ni a, chutiang chuan ni a liam a, thla a liam a, kum hial a vei ta a nih kha.
A nu leh pate duh tak pasal nei tura a inpuahchah lai te, a pasal neih dawn ni thleng te khan engkim min rawn hrilh a. Sawi tur ka nei lo, ka tuar ngawt ngawt a, ka na ngawih ngawih a ni ber mai. Phal lo chungin duhsakna ka hlan a. Hlim se ka ti, mah se ka tel lova hlim turin ka thinlung hian a phal mawlh si lo. Ka thu ni miah lo mah se phalna a rawn la thlap a nih kha. Phal lo chunga duhsakna hlan leh rilrua mangtha thei miah lo chunga ka-a 'Mangtha' tih kha a va harin a va na tak êm!
Hmangaihna thianghlim:
Pasal a nei a, fa an nei a, ka hre ve zêl a. Kei erawh chuan beisei bo chung chungin beisei loh tur ka beisei fan fan a. Tap chungin thil awm lo ka zawng a, hmu dawn lo tih inhre reng chungin nunhlui leh nunthar inkarah ka beisei hmuh tumin ka ding ni tin thin.
Kan nunhlui ka ngaihtuah kîr fo va. Ani nena kan inhmangaihna nunkawng zawng zawng kha mi zawng zawng hmuha pholan ka zak lo va, vanram kawtchhuaha 'Big screen' a en ka ngam zak. Thianghlim takin ka hmangaih a, sualna leh vertherna tel miah lovin hmangaihna kawng chu kan zawh dun a nih kha. Chu chu kei ngei pawh hian ka chhuang a, Pathian hnenah pawh ka sawi tel kher thin. Chuti chunga kan chunga thil thleng chungchangah erawh Pathian ka dem a, a tanpuina dilin ka tap vawng vawg thin.
I hlimna chu ka hlimna:
Ni e, kan pahniha kan hlim lai khan hlim pawimawhzia leh a ropuizia kan ngaihtuah thleng pha lo va, kan hlim ve tawp mai thin a nih kha. Khatia, ui chung chunga ka thlah a, phal lo chunga ka thlir liam lai khan, "I hlimna chu ka hlimna," tiin ka thlah a nih kha. Mahse, a ni lo, a pasal nena an fa thlalâk ka hmuha ka hlim lohzia kha aw!
Ani pawhin, "Nupui nei la, ka hlim famkim thei ang," a ti fo thin. Ni e, a dik maithei e. "Kan fate tal an la innei maithei a sin," tih thute khan rilru na a chhâwk lo va, na tur a siam belh zâwk a nih kha.
Rilru na ngawih ngawihin Chunglam thil rel ka nghâk a. Kan pahnih chuan duan lâwk kan lo ni lo tih pawm chungin, chul hnu hmangaihna chu ka taivawn a. Kan thawnthu avang chuan ka engkim ka hloh zo va, ka beiseina a chuai a, ka hlimna chu lâk bo a ni bawk a. Chu lungngaihna khurah chuan pil hlen lo hrâm turin ka inpet ruh a, ka theihtawpin ka ban ka vai a, vaukam lam chu ka thlir hrâm hrâm thin.
Ka hlimna chu a tan hlimna a nih dawn miau avangin, a hlim loh ka hlauh êm êm thin hlimna chu ka zawn a ngai - a va makin a va lungchhiatthlâk tehlul êm! Chu a hlima tur chu ka tan hlimna a ni ve ang em? Hetiang khawpa thûka hmangaihna hliam ka tawrh hnu hian hmeichhe dang ka hmangaih leh thei ang em? Hmangaihin nei ta ila, ka hmangaih ber hlimna ka thlen dawn tihna maw?
Hmm.. I hlimna chu ka hlimna - Amen!
Mangtha
Thinlungin a phal lo chung chunga ka mangtha tawh hnu kha mangtha nawn a ngai. A chhan chu - 'mangtha' tiin ka kâ hian a sawi tawh na a, ka thinlung hian a la mangtha lo va, ka thinlung zawng zawng neitu a la nih zêl avangin ka tan mangtha theih rual a ni lo atin ni.
Hun leh kum liamin hriat loh karin min len dawr dawr a. Ka thinlunga thu leh hlimthla awm chu hre ve miah lovin hun hi a kal ngaiin a kal miah miah a. Lungkham leh hmathlir mumal nei lova kum tam ka vei hnu hian hei hi ka ngaihtuah a ngai tih ka hria - a hlim nan ka hlimna ka zawn a ngai a, chumi ti tur chuan ka mangtha a ngai - tih hi!
Mittui tla chungin SMS ka type a. Ka chhiar a, ka duh leh lo va, ka paih a, a thar ka din leh thin a! Khawvêl thara kan inhmu leh a nih loh chuan chu chu a tawpna a ni tawh dawn tih ka hria a, ka ui êm êm a, ka zuam hlawl lo. Mahse, a hlimna thlen tura ka lungngaih a ngai tih ka hriatna chuan chakna min pe a, a tawpah chuan ka thawn ta nge nge!
A va mak em! 'Kumtluang atan - rinawmin aw' ti a thu ka thlunpui ngei chu, "Kumtluang atan, dam takin mangtha," tiin ka thlah ta zawk si! Ni, bawihte, mangtha, mangtha ber fo le.
Mangtha, Liam mai rawh,
Mangtha, dam takin;
Mangtha, liam mai rawh-
Ngaihzual, lungrun,
Mangtha, aw.. mangtha.
3
comments »